Γνωμικολογικον

Αποφθέγματα, Γνωμικά, Αφορισμοί, Ρητά, Παροιμίες
 
 
 

Ελληνικές Παροιμίες





greek proverbs

σελίδα 6 από 17

«προηγούμενη σελίδαεπόμενη σελίδα»

 

Αξιολόγηση

Δες μάνα και πάρε κόρη.

άρεσε σε 71
Άλλος έχει τ’ όνομα κι άλλος τη χάρη.

άρεσε σε 50
Άντρας ο καλύτερος τσάχειλας και μύταρος.

άρεσε σε 32
Το δένδρο από τον καρπό γνωρίζεται.

άρεσε σε 28
Του γεωργού η δουλειά στ’ αλώνι φαίνεται.

άρεσε σε 27
Μη βλέπεις τα ποδάρια του τα στραβά, βλέπε που χορεύει ίσια.

άρεσε σε 18
Όσο και να ξεπέσει ο Χριστός, πάντα θα αξίζει ίσα με σαράντα Αγίους.

άρεσε σε 17
 

Αξιοσύνη & Ικανότητα

Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.

δηλαδή, δεν έχουν όλοι τα ίδια προσόντα

άρεσε σε 90
Βασιλικός κι αν μαραθεί, τη μυρωδιά την έχει.

άρεσε σε 36
Κατουράει την πέτρα και γίνεται ασβέστης.

επί «σφριγώσης νεανίδος»

άρεσε σε 28
Ο καλός ο μύλος όλα τ’ αλέθει.

άρεσε σε 27
Αν δε φας θεριό, δε θεριεύεις.

άρεσε σε 26
Η καμήλα από τ’ αυτί δεν κουτσαίνει.

δηλαδή, δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ασήμαντα χαρακτηριστικά ή ελαττώματα

άρεσε σε 21
Μη με κοιτάς στο γύρισμα, γυρίζω παλικάρι. Να με κοιτάς στο λιόκρισμα που σπάω το λιθάρι.

άρεσε σε 19
Ο καλός ο γεωργός κάνει το καλό χωράφι.

άρεσε σε 18
Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα.

άρεσε σε 17
Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται.

άρεσε σε 15
Της καλής προβατίνας της κρεμάνε το τροκάνι.

άρεσε σε 11
Κατά το νιο και τ’ άρματα.

δηλαδή, τα διατιθέμενα μέσα είναι ανάλογα με τα προσόντα

άρεσε σε 9
Η καλή νέστρα και με το κουτάλι γνέθει.

άρεσε σε 9
Αν είναι ρόδο θέλει ανθίσει.

άρεσε σε 9
 

Αρετή

Μήτε στον διάβολο κερί, μήτε στον Τούρκο κώλο.

άρεσε σε 19
 

Αθωότητα

Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει.

(δεν πρόκειται για αρχαία ούτε εκκλησιαστική ρήση ούτε γράφεται ωδιπόρος –δεν υπάρχει τέτοια λέξη)

άρεσε σε 29
 

Εγκράτεια

Όταν πλουτάς μη χαίρεσαι κι όταν φτωχάς μην κλέψεις.

άρεσε σε 13
 

Ευφυΐα

Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.

άρεσε σε 40
Εσύ που ξέρεις τα πολλά κι ο νους σου κατεβάζει, χίλια καντάρια σίδερο, πόσες βελόνες βγάζει;

άρεσε σε 32
Δεν πίν’ η κατσούλα ξίδι.

για κάποιον που παραείναι έξυπνος για να κάνει κάτι ανόητο (κατσούλα=γατούλα)

άρεσε σε 25
Με το νου και με τη γνώση βρήκαν τον Θεό καμπόσοι.

άρεσε σε 12
 

Σύνεση & Σωφροσύνη

Πάω αργά γιατί βιάζομαι.

άρεσε σε 62
Κάτσε κότα μου στ’ αυγά σου για να βγούνε τα πουλιά σου.

άρεσε σε 18
Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις.

άρεσε σε 16
Την υπογραφή σου και το κάτω το κεφάλι σου να προσέχεις που τα βάζεις.

άρεσε σε 15
 

Σοφία

Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο.

άρεσε σε 30
 

Θέληση & Δύναμη

Ο επιμένων νικά.

άρεσε σε 85
Όταν η θέληση είναι σταθερή, το πόδι είναι ελαφρύ.

άρεσε σε 21
Την πέτρα στύβει και την τρίχα σχίζει.

για άξιους και δυνατούς

άρεσε σε 17
 

Αυτονομία

Ο λύκος έχει το σβέρκο χοντρό γιατί κάνει μόνος τις δουλειές του.

άρεσε σε 71
Μονάχος χόρευε κι όσο θέλεις πήδα.

άρεσε σε 58
Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος.

άρεσε σε 44
Όποιος πηδάει μονάχος του, κανένας δεν τον φτάνει.

με δύο έννοιες: 1) όταν πηδάς μοναχός σου δεν έχεις ανταγωνισμό και είσαι πρώτος 2) δεν σε βλέπει κανείς και μπορείς να υπερβάλεις

άρεσε σε 34
Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.

άρεσε σε 21
Όποιο πρόβατο φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος.

δηλαδή, όποιος απομακρύνεται από την ομάδα μένει μόνος και απροστάτευτος

άρεσε σε 14
Μικρό–μικρό τ’ αλώνι σου, μα είν’ κατάδικό σου.

άρεσε σε 10
Όποιος ξενοκαβαλικεύει, γρήγορα και ξεπεζεύει.

δηλαδή, δεν μπορεί κανείς να στηρίζεται για πολύ στη βοήθεια ή την υποστήριξη των άλλων

άρεσε σε 8
 

Ηρωισμός

Όπου πεθαίνουνε πολλοί, θάνατο δε φοβάσαι.

άρεσε σε 177
Κάλλιο σφαγάρι παρά ψοφίμι.

 

Αυτογνωσία

Η καμήλα την καμπούρα της δεν τη βλέπει.

άρεσε σε 45
Η μαϊμού είδε τον κώλο της και τρόμαξε.

για αυτούς που συνειδητοποιούν ένα ελάττωμά τους και μένουν έκπληκτοι

άρεσε σε 33
 

Κοινός Νους

Κοντά στο νου κι η γνώση.

άρεσε σε 25
 

Τιμιότητα

Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται.

άρεσε σε 16
Άφησε ο Γιάννος την κλεψιά κι έπιασε το ζευγάρι.

Για κάποιον που αναπάντεχα νοικοκυρεύεται ή φρονιμεύει.

άρεσε σε 5
 

Πραότητα

Πόσα αρνιά στο μακελάρη και κατσίκια στο μαντρί.

δηλαδή τα αρνιά που είναι καλόβολα είναι στον χασάπη, ενώ τα κατσίκια τη γλύτωσαν

άρεσε σε 10
 

Καλοσύνη

Ο καλός καλό δεν έχει.

άρεσε σε 56
Όπου Γιάννης και μάλαμα.

άρεσε σε 19
Κάμε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό.

άρεσε σε 18
Όλα στον κόσμο χάνονται και μέν’ η καλοσύνη.

άρεσε σε 16
Η μεγάλη καλοσύνη είναι και μπουνταλοσύνη.

άρεσε σε 16
 

Υπευθυνότητα

Ο νοικοκύρης θρέφει το γουρούνι κι ο νοικοκύρης του το σκοτώνει.

άρεσε σε 207
Κάνεις δεν κάνεις, με το Θεό μην τα βάνεις.

άρεσε σε 75
Όποιος έχει αμπέλι, ας βρει δραγάτη.

δηλαδή, ο ιδιοκτήτης έχει και την ευθύνη

άρεσε σε 9
Εγώ βαφτίζω και μυρώνω, κι άρα ζήσει και μη ζήσει.

δηλαδή, εγώ κάνω το καθήκον μου, χωρίς να ξέρω –ή να έχω ευθύνη– για το αποτέλεσμα

άρεσε σε 5
Το κάθε αρνί κρέμεται απ’ το κλιτσί του.

με την έννοια ότι ο καθένας είναι υπεύθυνος (και τιμωρείται) για τις πράξεις του και τα ελαττώματά του

 

Μετριοφροσύνη

Καλογνωμιά και ομορφιά θέλουν ταπεινοσύνη.

άρεσε σε 28
Όσο είσαι, Γιάννη, φαίνου και λιγάκι παρακάτω.

άρεσε σε 11
 

Γενναιοδωρία

Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.

απορρίπτοντας μια υποκριτική προσφορά

άρεσε σε 25
Ο σπόρος κι ο παράς, αν δεν σκορπιστούν δεν αυγαταίνουν.

άρεσε σε 22
Ας γυρίζει ο μύλος, κι ας τρώει ο χοίρος.

άρεσε σε 12
Σε πολλούς σακί μη λύσεις, κι αν το λύσεις μη το δέσεις.

«ότι άπρεπον πολλών παρόντων να χαρίζη τις εις ένα μόνον»

άρεσε σε 4
Το ξένο βιό ο καλόγερος για την ψυχή του δίνει.

 

Οίκτος & Έλεος

Μη λυπηθείς αμάθητο γιατί θα καλομάθει. Λυπήσου καλομάθητο όταν θα κακοπάθει.

 

Ευγνωμοσύνη

Πίνει η κότα το νερό, μα κοιτάει και το Θεό.

δηλαδή, δεν πρέπει να ξεχνάμε να είμαστε ευγνώμονες

άρεσε σε 26
Ό,τι έκανες γειτόνισσα εις το δικό μου γάμο, να μ’ αξιώσει ο Θεός διπλά να σου τα κάμω.

άρεσε σε 16
Έφαγες το κουλούρι σου, κάτω τη μούρη σου.

άρεσε σε 11
 

Προνοητικότητα

Του άγιου άναβε ένα κερί και του διαβόλου δέκα.

άρεσε σε 118
Δείρ’ τονε για τ’ αυγό, να μην σου πάρ’ την κότα.

άρεσε σε 29
Φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά.

άρεσε σε 26
Το Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια.

άρεσε σε 23
Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.

άρεσε σε 18
Η αρκούδα το κόκαλο το μετράει πρώτα στον πισινό της κι ύστερα το τρώει.

άρεσε σε 13
Έχουσιν γνώσιν οι φύλακες.

άρεσε σε 10
Μην αγοράζεις το σκοινί, πριν αγοράσεις βόδι.

άρεσε σε 8
Όταν έπινες με τη μουρχούτα, ας τα συλλογιόσουν τούτα.

επί των μη προνοούντων και νυν δυστυχούντων

άρεσε σε 5
Άμα αστράφτει και βροντά, δέσε τη βάρκα του ψαρά.

 

Απλότητα

Βάλε αλεύρι, κάμε πίτα.

δύο έννοιες: 1) μην κάνεις πως δεν ξέρεις, είναι απλό, 2) χωρίς κατάλληλα εφόδια δεν υπάρχει αποτέλεσμα

άρεσε σε 12
 

Υπομονή

Ο Θεός αργεί μα δεν λησμονεί.

άρεσε σε 29
Αργεί ο Θεός, όμως δεν αλησμονάει.

άρεσε σε 25
Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πας.

δηλαδή, δεν γίνονται διακρίσεις ούτε για τους υψηλά ιστάμενους

άρεσε σε 19
Κάτσε κότα μου στ’ αυγά σου για να βγούνε τα πουλιά σου.

άρεσε σε 18
Αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.

άρεσε σε 17
Όπου αγάλι-αγάλι περπατεί, μακριά μπορεί να πάει.

άρεσε σε 17
Σταλαματιά, σταλαματιά, γεμίζει η στάμνα η πλατιά.

άρεσε σε 14
Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι.

άρεσε σε 10
Μάραθο το μάραθο γεμίζ’ η γριά τον κάλαθο.

άρεσε σε 8
Σταλαματιά, σταλαματιά, τρώγεται η πέτρα η πλατιά.

άρεσε σε 6
 

Πειθαρχία & Υπακοή

Η προσταγή σου φιρμάνι κι ο κώλος σου ντουμάνι.

άρεσε σε 23
Όπως μου βαράνε χορεύω.

δηλαδή, κάνω αυτά που μου λένε

άρεσε σε 10
Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.

άρεσε σε 7
Νύφη, όχι καθώς ήξευρες, αλλά καθώς ηύρες.

δηλαδή, πρέπει να προσαρμοστείς στις συνθήκες που βρήκες

άρεσε σε 6
Ο παπάς κι η καμουλίκα όταν σου μιλούν αγροίκα.

άρεσε σε 4
 

Ανθεκτικότητα

Δε φοβάται ο παστουρμάς τ’ αλάτι.

για όσους έχουν υποστεί πολλά και αντέχουν ακόμα περισσότερα

άρεσε σε 12
Η γάτα όπως κι αν την πετάξεις, με τα τέσσερα θα πέσει.

για αυτούς που μένουν πάντα όρθιοι σε δύσκολες καταστάσεις

σελίδα 6 από 17

«προηγούμενη σελίδαεπόμενη σελίδα»

Συγγενές είδος με τις παροιμίες είναι και οι Παροιμιακές Φράσεις

Ξένες Παροιμίες υπάρχουν στη σελίδα: Ξένες Παροιμίες

Επιπλέον, αρκετές «βωμολοχικές» παροιμίες θα βρείτε στα: Ακατάλληλα και στη σελίδα με τις Αθυρόστομες Παροιμίες .

Πολύ κοντά στις παροιμίες είναι και οι: Θυμόσοφες Ρήσεις

Για αποκλειστικά αρχαίες παροιμίες υπάρχει η σελίδα:
Αρχαίες Ελληνικές Παροιμίες











Μανώλης Παπαθανασίου   2008 – 2024





Σχετικό Γνωμικό
Η ευφυΐα και το πνεύμα ενός έθνους φαίνονται από τις παροιμίες του.
Φρ. Βάκων


Google

τσολιας