Φιλόσοφος
Στα 17 του χρόνια γνώρισε τον φιλόσοφο Αρχέλαο, που του μετέδωσε το πάθος για τη φιλοσοφία.
Στις φιλοσοφικές του έρευνες τον παρακολουθούσαν πολλοί, ιδιαίτερα νέοι, που τον άκουγαν να συζητάει για θέματα κοινωνικά, πολιτικά, ηθικά και θρησκευτικά. Έτσι σχηματίστηκε γύρω του ένας όμιλος, που δεν αποτελούσε όμως σχολή, γιατί ο Σωκράτης δεν δίδαξε συστηματικά, και σε αντίθεση με τους σοφιστές δεν έπαιρνε χρήματα από τους μαθητές του.
O Σωκράτης δεν άφησε κανένα σύγγραμμα.
| Αριθμός Αφορισμών: 48 | Αναγνώσεις: 582,564 |
Αρχαία Γνωμικά
| Εν οίδα ότι ουδέν οίδα. (απόδοση στην καθαρεύουσα Λατινικού ρητού που ήταν παράφραση χωρίου από την «Απολογία», δηλ. δεν ειπώθηκε έτσι ακριβώς από τον Σωκράτη) άρεσε σε 1523 |
| Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερόν εστιν η Πατρίς και σεμνότερον και αγιώτερον και εν μείζονι μοίρα και παρα θεοίς και παρ’ ανθρώποις τοις νουν έχουσι. άρεσε σε 1007 |
| Τους μεν κενούς ασκούς η πνοή διίστησι, τους δ’ ανοήτους, το οίημα. Τα άδεια σακιά τα φουσκώνει ο αέρας και τους ανόητους η έπαρση. άρεσε σε 866 |
| Κρείττον οψιμαθή είναι ή αμαθή. Καλύτερα να έχεις μάθει πρόσφατα παρά να μην έχεις μάθει καθόλου. (εξηγώντας γιατί μάθαινε κιθάρα λίγο πριν πεθάνει) άρεσε σε 625 |
| Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ’ αγαθά φέρει. Η μόρφωση, όπως ακριβώς μια εύφορη γη, φέρνει όλα τα καλά. άρεσε σε 593 |
| Των σωμάτων θηλυνομένων και αι ψυχαί πολύ ασθενέστεραι γίγνονται. Όταν τα σώματα γίνονται μαλθακά και οι ψυχές χάνουν τη δύναμή τους. άρεσε σε 444 |
| Ουδείς εκών κακός. άρεσε σε 410 |
| Οι μεν λοιποί ζώσιν ίνα εσθιώσιν, αυτός δε εσθίω ίνα ζω. Οι άλλοι ζουν για να τρώνε, αλλά εγώ τρώω για να ζήσω. (από το ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ Ιωάννη Στοβαίου) άρεσε σε 405 |
| Ο μεν δειλός της πατρίδος, ο δε φιλόδοξος της πατρώας ουσίας εστί προδότης. άρεσε σε 367 |
| Αι μεν βρονταί τους παίδας, αι δε απειλαί τους άφρονας καταπλήττουσι. Οι βροντές τρομάζουν τα παιδιά και οι απειλές τους ανόητους. άρεσε σε 365 |
| Αι μεν ποδήρεις εσθήτες τα σώματα, αι δε υπέρμετροι περιουσίαι τας ψυχάς εμποδίζουσιν. Τα μακριά ενδύματα τα σώματα και οι υπέρμετρες περιουσίες τις ψυχές εμποδίζουν. άρεσε σε 296 |
| Ουδαμού δε αδικείν. Ουδ’ αδικούμενον ανταδικείν. άρεσε σε 286 |
| Άνθρωπος παιδεία κεκοσμημένος των ζώων κάλλιστον. άρεσε σε 278 |
| Πρώτον μεν γαρ τρία ην τα γένη τα των ανθρώπων, ουχ ώσπερ νυν δύο. Στην αρχή τα γένη των ανθρώπων ήταν τρία, όχι δύο όπως τώρα. (από το «Συμπόσιον» του Πλάτωνα) άρεσε σε 278 |
| Σωκράτης ερωτηθείς τι κτήμα συμφορώτατον είπε: «φίλος βέβαιος». Ο Σωκράτης όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το απόκτημα που συμφέρει περισσότερο είπε: «ο σταθερός φίλος». άρεσε σε 245 |
| Όν η τύχη προπηλακίζει ούτος και παρά των πράων μάστιγας ευρίσκει. Όποιον τον κατατρέχει η τύχη, ακόμα κι από τους καλούς ανθρώπους βρίσκει συμφορές. άρεσε σε 203 |
| Ούτε παρά νεκρού ομιλίαν, ούτε παρα φιλαργύρου χάριν δει επιζητείν. άρεσε σε 187 |
| Του βίου καθάπερ αγάλματος πάντα τα μέρη καλά είναι δει. άρεσε σε 161 |
| O δε ανεξέταστος βίος ου βιωτός ανθρώπω. Μια ζωή όπου δεν εξετάζεται το σωστό ή λάθος, δεν αξίζει να τη ζει κανείς. άρεσε σε 156 |
| Εμέ δε Άνυτος και Μέλητος αποκτείναι μεν δύνανται, βλάψαι δε ού. Ο Άνυτος και ο Μέλητος [οι κατήγοροι στη δίκη του] μπορούν να με σκοτώσουν αλλά όχι να με βλάψουν. άρεσε σε 154 |
| Εν μόνον αγαθόν είναι, την επιστήμην, και εν μόνον κακόν, την αμαθίαν. άρεσε σε 151 |
| Της αυτής αμαρτίας είναι το διδόναι οίς μη δει και το μη διδόναι οίς δεί. Είναι εξίσου λάθος να δίνεις σ’ αυτούς που δεν πρέπει με το να μη δίνεις σ’ αυτούς που πρέπει. άρεσε σε 139 |
| Ερωτηθείς εί σφαιροειδής εστιν ο κόσμος, έφη: «ουχ υπερέκυψα». Όταν ρωτήθηκε αν ο κόσμος έχει σχήμα σφαίρας απάντησε: «δεν έσκυψα τόσο πολύ». (κάνοντας και ένα πονηρό υπονοούμενο...) άρεσε σε 138 |
| Το μεν πυρ ο άνεμος, τον δε έρωτα η συνήθεια εκκαίει. [Εκκαίει=σβήνει] άρεσε σε 133 |
| Έοικα γούν τούτου γε σμικρώ τινι αυτώ τούτω σοφώτερος είναι, ότι α μη οίδα ουδέ οίομαι ειδέναι. Φαίνομαι λοιπόν λίγο σοφότερος από εκείνον, επειδή δεν υποκρίνομαι ότι ξέρω αυτά που δεν ξέρω. άρεσε σε 132 |
| Κρίτων, τω Ασκληπιώ οφείλομεν αλετρυόνα, απόδοτε και μη αμελήσετε. Κρίτων, στον Ασκληπιό χρωστάμε έναν κόκορα. Μην αμελήσετε να τον δώσετε. (τα τελευταία του λόγια· μάλλον το κώνειο είχε αρχίσει ήδη να επιδρά) άρεσε σε 118 |
| Ο μεν οίνος συμμεταβάλλεται τοις αγγείοις· ο δε πλούτος, τοις των κεκτημένων τρόποις. Το κρασί παίρνει το σχήμα των μπουκαλιών και ο πλούτος [παίρνει το σχήμα] του χαρακτήρα αυτών που τον έχουν. άρεσε σε 103 |
| Σωκράτης, προς Αλκιβιάδη ειπόντα ουκ ανεκτή η Ξανθίππη λοιδορούσα, ου και συ, είπε, χηνών βοώντων ανέχει; άρεσε σε 82 |
| Δουλοπρεπές άρα η κακία. Ελευθεροπρεπές δε η αρετή. Η κακία είναι είναι για τους δούλους, ενώ η αρετή ταιριάζει στους ελεύθερους. («Αλκιβιάδης Α’» – Πλάτων) άρεσε σε 72 |
| Δει μη μόνον κεκτήσθαι τα αγαθά αλλά και χρήσθαι αυτοίς, ως ουδέν όφελος της κτήσεως γίγνεται. (από τον «Ευθύδημο» του Πλάτωνα) άρεσε σε 63 |
| Ουδέν οίδα ούτε διδάσκω τι, αλλά διαπορώ μόνον. [Διαπορώ=έχω απορίες] άρεσε σε 61 |
| Ου χαλεπόν Αθηναίους εν Αθηναίοις επαινείν, αλλ᾽ εν Λακεδαιμονίοις. Το δύσκολο δεν είναι να επαινείς τους Αθηναίους στους Αθηναίους, αλλά στους Λακεδαιμονίους. (σχόλιο για τον Επιτάφιο του Περικλή –το σημειώνει ο Αριστοτέλης στη Ρητορική) άρεσε σε 46 |
| Σωκράτης ιδών πλούσιον απαίδευτον «ιδού», φησί, «το χρυσούν πρόβατον». άρεσε σε 44 |
| ερωτηθείς πώς αν δύναιτο αναμαρτήτως τις διαλέγεσθαι είπεν: «ει μηδέν λέγει ών μη σαφώς οίδεν.» Όταν ρωτήθηκε πώς μπορεί να συζητά κανείς χωρίς να κάνει λάθη είπε: «αν δεν μιλάει για αυτά που δεν γνωρίζει καλά» άρεσε σε 44 |
| Ούτε ίππω χωρίς χαλινού ούτε πλούτω χωρίς λογισμού δυνατόν ασφαλώς χρήσασθαι. άρεσε σε 42 |
| Το μη καλώς λέγειν ου μόνον εις αυτό τούτο πλημμελές, αλλά και κακόν τι εμποιεί ταις ψυχαίς. Το να μην μιλάς καλά [για κάποιον] δεν είναι απλά παράπτωμα, αλλά επιπλέον ποτίζει με κακό την ψυχή σου. άρεσε σε 42 |
| ... λοιδορούσης αυτόν ποτε Ξανθίππης της γυναικός, έπειτα εκ μετεώρου καταχεάσης ύδωρ κατ’ αυτού είπεν: «εγίγνωσκον ότι βροντώσα Ξανθίππη και βρέξει». άρεσε σε 40 |
| Ουκ έστιν ανδρί αγαθώ κακόν ουδέν ούτε ζώντι ούτε τελευτήσαντι. Ο καλός άνθρωπος δεν παθαίνει τίποτα κακό, ούτε ζωντανός ούτε και νεκρός. — Απολογία άρεσε σε 39 |
| Ερωτηθείς, «τίνα εστίν εν Άδου;» είπεν· «Ούτε εγώ πεπόρευμαι, ούτε των εκείσέ τινι συντετύχηκα.» Ερωτηθείς «τι υπάρχει στον Άδη;» απάντησε: «Ούτε εγώ έχω πάει ούτε έτυχε να συναντήσω κάποιον από εκεί.» άρεσε σε 36 |
| Καλόν επί μεν της εστίας φαίνεσθαι το πυρ λαμπρόν, επί δε της ευτυχίας τον νουν. (από την ανθολογία Ι. Στοβαίου) άρεσε σε 32 |
| [Σωκράτης] ερωτηθείς δια τι συντάγματα ού γράφει έφη: «ότι τα άγραφα των γεγραμμένων ορώ πλείονος πωλούμενα». άρεσε σε 24 |
Αφορισμοί
| Σε συμβουλεύω να παντρευτείς. Αν βρεις μια καλή γυναίκα θα είσαι ευτυχισμένος. Αν όχι, θα γίνεις φιλόσοφος. άρεσε σε 791 |
| Αν ένας γάιδαρος σε κλωτσήσει, δεν έχει νόημα να τον κλωτσήσεις και εσύ. άρεσε σε 745 |
| Δεν είμαι Αθηναίος, ούτε Έλληνας πολίτης, αλλά πολίτης του κόσμου. άρεσε σε 705 |
| Αλίμονο σ’ αυτούς που δεν ξέρουν ότι δεν ξέρουν αυτά που δεν ξέρουν. άρεσε σε 609 |
| Αν έχεις κάτι δύσκολο να κάνεις, ανάθεσέ το σε έναν τεμπέλη. Θα βρει έναν εύκολο τρόπο να το κάνει. άρεσε σε 600 |
| Εκείνος που περισσότερο μοιάζει με Θεό είναι εκείνος που δεν εξαρτάται από τίποτα. άρεσε σε 524 |
| Σωκράτης ο φιλόσοφος ερωτηθείς τι ήδιστον εν τω βίῳ είπε· «παιδεία και αρετή και ιστορία των αγνοουμένων». («ιστορία των αγνοουμένων»≈έρευνα των αγνώστων) άρεσε σε 5 |
