Ρωμαίος Αυτοκράτωρ
Ανάμεσα στα άλλα θεωρείται και σπουδαίος στωικός φιλόσοφος.
Έγραψε το περίφημο «Τα εις εαυτόν» που αρχικά είχε το χαρακτήρα ενός προσωπικού οδηγού διακυβέρνησης και αυτοβελτίωσης. Σήμερα θεωρείται από τα πιο σημαντικά φιλοσοφικά έργα της ύστερης αρχαιότητας.
Το έργο χωρίζεται σε 12 βιβλία και είναι γραμμένο στην Κοινή Ελληνική. Διεθνώς είναι γνωστό ως Meditations («Στοχασμοί» ή «Διαλογισμοί»). Οι αφορισμοί στην παρούσα σελίδα προέρχονται από το έργο αυτό.
| Αριθμός Αφορισμών: 65 | Αναγνώσεις: 156,806 |
Αρχαία Γνωμικά
| Αλλήλων καταφρονούντες αλλήλοις αρεσκεύονται και αλλήλων υπερέχειν θέλοντες, αλλήλοις υποκατακλίνονται. Παρόλο που περιφρονεί ο ένας τον άλλο, καλοπιάνει ο ένας τον άλλο, και παρόλο που θέλουν να υπερέχουν, υποκλίνονται ο ένας στον άλλο. — “Τα εις εαυτόν” ια’14 άρεσε σε 380 |
| Ένδον σκάπτε, ένδον η πηγή του αγαθού και αεί αναβλύειν δυναμένη, εάν αεί σκάπτεις. Σκάβε μέσα σου· μέσα σου είναι η πηγή του καλού και θα αναβλύζει πάντα αν πάντα την αναζητείς. — “Τα εις εαυτόν” ζ’ 59 άρεσε σε 326 |
| Άριστος τρόπος του αμύνεσθαι το μη εξομοιούσθαι. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιστέκεσαι είναι να μην εξομοιώνεσαι. — “Τα εις εαυτόν” στ’6 άρεσε σε 264 |
| Ουδέν ουδενί συμβαίνει, ό ού πέφυκε φέρειν. Τίποτε δεν μπορεί να σου συμβεί που δεν είναι στη φύση σου να το αντέξεις. — “Τα εις εαυτόν” ε’18 άρεσε σε 192 |
| Αδικεί πολλάκις ο μη ποιών τι, ου μόνον ο ποιών τι. Πολλές φορές είναι άδικος αυτός που δεν κάνει κάτι, όχι μόνο αυτός που κάνει κάτι. — “Τα εις εαυτόν” θ’ 5 άρεσε σε 176 |
| Του ανθρωπίνου βίου ο μεν χρόνος στιγμή, η δε ουσία ρέουσα, η δε αίσθησις αμυδρά, η δε όλου του σώματος σύγκρισις εύσηπτος, η δε ψυχή ρόμβος, η δε τύχη δυστέκμαρτον, η δε φήμη άκριτον. — «Τα εις εαυτόν», β’17 άρεσε σε 175 |
| Μη ως μύρια μέλλων έτη ζην. Το χρεών επήρτηται. Έως ζης, έως έξεστιν, αγαθός γενού. Μη φέρεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις μύρια χρόνια. Το μοιραίο κρέμεται πάνω σου. Όσο ζεις, όσο είναι ακόμα δυνατόν, γίνε καλός. — “Τα εις εαυτόν”' δ’ 16 άρεσε σε 174 |
| Ει μη καθήκει, μη πράξης· ει μη αληθές εστι, μη είπης. Αν δεν είναι σωστό, μην το κάνεις· αν δεν είναι αλήθεια, μην το πεις. — “Τα εις εαυτόν” ιβ’17 άρεσε σε 165 |
| Εν ολιγίστοις κείται το ευδαιμόνως βιώσαι. Η ευτυχία στη ζωή εξαρτάται από πολύ λίγα πράγματα. — “Τα εις εαυτόν” ζ’ 67 άρεσε σε 156 |
| Ορθόν ούν είναι χρη, ουχί ορθούμενον. Πρέπει να στέκεσαι όρθιος, όχι να σε κρατάνε όρθιο. — “Τα εις εαυτόν” γ’ 5 άρεσε σε 139 |
| Η βιωτική τη παλαιστική ομοιοτέρα ήπερ τη ορχηστική κατά το προς τα εμπίπτοντα και ού προεγνωσμένα έτοιμος και απτώς εστάναι. Η τέχνη της ζωής μοιάζει περισσότερο με πάλη παρά με χορό, με την έννοια ότι πρέπει να είσαι έτοιμος και ακλόνητος σ’ αυτά που συμβαίνουν απροειδοποίητα. — “Τα εις εαυτόν” ζ’ 61 άρεσε σε 132 |
| Βραχύβιον και ο επαινών και ο επαινούμενος και ο μνημονεύων και ο μνημονευόμενος. Είναι όλα εφήμερα: και αυτός που επαινεί και ο επαινούμενος, και αυτός που μνημονεύει και ο μνημονευόμενος. — “Τα εις εαυτόν”' γ’ 35 άρεσε σε 119 |
| Εγγύς μεν η ση περί πάντων λήθη, εγγύς δε η πάντων περί σου λήθη. Σύντομα θα τα έχεις ξεχάσει όλα και σύντομα θα σε έχουν ξεχάσει όλοι. — “Τα εις εαυτόν” ζ’ 21 άρεσε σε 118 |
| Το τω σμήνει μη συμφέρον ουδέ τη μελίσση συμφέρει. Ό,τι δεν συμφέρει το μελίσσι, δεν συμφέρει και τη μέλισσα. — “Τα εις εαυτόν” στ’54 άρεσε σε 112 |
| Οι άνθρωποι γεγόνασιν αλλήλων ένεκα. Ή δίδασκε ούν ή φέρε. Οι άνθρωποι έγιναν ο ένας για τον άλλο. Ή να τους καθοδηγείς λοιπόν ή να τους δέχεσαι όπως είναι. — “Τα εις εαυτόν” η’59 άρεσε σε 111 |
| Ο τα νυν ιδών πάντα εώρακεν, όσα τε εξ αϊδίου εγένετο και όσα εις το άπειρον έσται. Πάντα γαρ ομογενή και ομοειδή. Όποιος είδε τα τωρινά, τα είδε όλα, και αυτά που γίνονταν ανέκαθεν και όσα θα γίνουν στο άπειρο μέλλον. Γιατί όλα είναι ίδια κι όμοια. — “Τα εις εαυτόν” στ’37 άρεσε σε 98 |
| Έξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει. Ό,τι πεθαίνει δεν πέφτει έξω από τον κόσμο. άρεσε σε 91 |
| Ποριείς δε, αν ως εσχάτην του βίου εκάστην πράξιν ενεργής. Να πορεύεσαι σαν κάθε πράξη σου να είναι η τελευταία της ζωής σου. — “Τα εις εαυτόν” β’ 5 άρεσε σε 91 |
| Ότι πάν υπόληψις. Διότι τα πάντα είναι μια ιδέα. (ή όπως τα αντιλαμβάνεσαι εσύ) — “Τα εις εαυτόν” β’15 άρεσε σε 78 |
| Τοσούτου άξιος έκαστός εστιν, όσου άξιά εστι ταύτα περί ά εσπούδακεν. Αξίζει κανείς τόσο όσο αξίζουν τα πράγματα με τα οποία ασχολήθηκε συστηματικά. — “Τα εις εαυτόν” ζ’ 3 άρεσε σε 76 |
| Έωθεν προλέγειν εαυτώ: συντεύξομαι περιέργω, αχαρίστω, υβριστή, δολερώ, βασκάνω, ακοινωνήτω. Πάντα ταύτα συμβέβηκεν εκείνοις παρά την άγνοιαν των αγαθών και κακών. Να λες στον εαυτό σου κάθε πρωί: Θα συναντήσω σήμερα ανθρώπους που θα είναι παράξενοι, αχάριστοι, υβριστές, δολεροί, φθονεροί, αντικοινωνικοί. Όλα αυτά τα έχουν εξαιτίας της άγνοιάς τους για το καλό και το κακό. — “Τα εις εαυτόν” β΄1 άρεσε σε 73 |
| Ότι ουδέν ήττον τα αυτά ποιήσουσι, καν συ διαρραγής. Δεν θα κάνουν τίποτα λιγότερο, ακόμα κι αν εσύ γίνεις έξαλλος. — “Τα εις εαυτόν” η’ 4 άρεσε σε 68 |
| Τι ποιείς, άνθρωπε; Τούτο ου δει προλέγειν. Αυτό φανήσεται. Τι κάνεις άνθρωπε; Δεν χρειάζεται να το λες από πριν. Αυτό [που κάνεις] θα φανεί. — “Τα εις εαυτόν” ια’ 15 άρεσε σε 63 |
| Πεποίηκά τι κοινωνικώς; ουκούν ωφέλημαι. Έκανα κάτι για το κοινωνικό σύνολο; άρα είμαι ωφελημένος. — “Τα εις εαυτόν” ια’4 άρεσε σε 58 |
| Πρόσεχε τω υποκειμένω ή τη ενεργεία ή τω δόγματι ή τω σημαινομένω. Πρόσεχε την ουσία του πράγματος λαμβάνοντας υπόψη ή τις ενέργειες ή τα κίνητρα ή το πώς παρουσιάζεται. (η φράση στην οποία παραπέμπει και ο Hannibal Lecter…) — “Τα εις εαυτόν”' η’ 22 άρεσε σε 58 |
| Ζητώ γαρ την αλήθειαν υφ’ ής ουδείς πώποτε εβλάβη. — “Τα εις εαυτόν” στ΄21 άρεσε σε 55 |
| Ολίγα πρήσσε, φησίν, ει μέλλεις ευθυμήσειν. Λένε ότι [πρέπει] να κάνεις λίγα αν θες να είσαι σε καλή διάθεση. — “Τα εις εαυτόν” δ’, 24 άρεσε σε 55 |
| Γελοίόν εστι την μεν ιδίαν κακίαν μη φεύγειν, ό και δυνατόν εστι, την δε των άλλων φεύγειν, όπερ αδύνατον. Είναι γελοίο τη δική σου κακία να μην προσπαθείς να την αποφύγεις – παρόλο που αυτό είναι δυνατό– ενώ προσπαθείς να αποφύγεις την κακία των άλλων –πράγμα που είναι αδύνατο. — “Τα εις εαυτόν” ζ΄72 άρεσε σε 54 |
| Τι ταύτα; ενέβης, έπλευσας, κατήχθης. Για ποιο σκοπό όλα αυτά; Επιβιβάστηκες, ταξίδεψες, αποβιβάστηκες. — “Τα εις εαυτόν” γ΄3 άρεσε σε 53 |
| Ουκ έστι χείρων ουδεμία φύσις τέχνης. Και γαρ αι τέχναι τας φύσεις μιμούνται. Καμιά μορφή της φύσης δεν είναι κατώτερο από την τέχνη, αφού οι τέχνες απλά μιμούνται τη φύση. — “Τα εις εαυτόν” ια΄10 άρεσε σε 52 |
| Μη καταφρόνει θανάτου, αλλά ευαρέστει αυτώ, ως και τούτου ενός όντος ών η φύσις εθέλει. Να μην αποστρέφεσαι τον θάνατο αλλά να τον βλέπεις με ευαρέσκεια. Γιατί ακόμα και ο θάνατος είναι ένα από τα πράγματα που θέλει η φύση. — “Τα εις εαυτόν” θ΄3 άρεσε σε 47 |
| Ο αμαρτάνων εαυτώ αμαρτάνει. Ο αδικών εαυτόν αδικεί, εαυτόν κακόν ποιών. — “Τα εις εαυτόν” θ’4 άρεσε σε 44 |
| Μηκέθ᾽ όλως περί του οίόν τινα είναι τον αγαθόν άνδρα διαλέγεσθαι, αλλά είναι τοιούτον. Σταμάτα πια να επιχειρηματολογείς για το πώς πρέπει να είναι ο καλός άνθρωπος, αλλά να είσαι τέτοιος. — “Τα εις εαυτόν” ι΄16 άρεσε σε 38 |
| Το τα αδύνατα διώκειν μανικόν· αδύνατον δε το τους φαύλους μη τοιαύτά τινα ποιείν. Το να επιδιώκεις πράγματα που είναι αδύνατα είναι τρελό· και είναι αδύνατο οι φαύλοι να μην κάνουν κάτι τέτοιο. — “Τα εις εαυτόν” ε’ 17 άρεσε σε 36 |
| Φοβείταί τις μεταβολήν; τι γαρ δύναται χωρίς μεταβολής γενέσθαι; Φοβάται κανένας την αλλαγή; Αλλά τι μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγή! — “Τα εις εαυτόν” ζ΄18 άρεσε σε 35 |
| Πάντα εν μεταβολήι· και αυτός συ εν διηνεκεί αλλοιώσει και κατά τι φθορά, και ο κόσμος δε όλος. Τα πάντα αλλάζουν συνεχώς. Και εσύ είσαι σε μια διαδικασία διαρκούς αλλοίωσης και φθοράς, και επίσης όλος ο κόσμος. — Τα εις εαυτόν, θ’19 άρεσε σε 33 |
| Έσω βλέπε· μηδενός πράγματος μήτε η ιδία ποιότης μήτε η αξία παρατρεχέτω σε. Να βλέπεις κάτω από την επιφάνεια. Να μη σου διαφεύγει η ιδιαίτερη αξία κανενός πράγματος μήτε η ποιότητά του. — “Τα εις εαυτόν” στ’, 3 άρεσε σε 30 |
| Γεγόναμεν γαρ προς συνεργίαν ως πόδες, ως χείρες, ως βλέφαρα, ως οι στοίχοι των άνω και κάτω οδόντων. Το ούν αντιπράσσειν αλλήλοις παρά φύσιν. Γεννηθήκαμε για να συνεργαζόμαστε όπως τα πόδια, τα χέρια, τα βλέφαρα, όπως οι σειρές των επάνω και των κάτω δοντιών. Οπότε το να είμαστε αντίθετοι και να πολεμούμε ο ένας τον άλλον είναι παρά φύσιν. — “Τα εις εαυτόν” β΄1 άρεσε σε 29 |
| Ό τι ποτε τούτό ειμι, σαρκία εστί και πνευμάτιον και το ηγεμονικόν. Αυτό είμαι: σαρκίο και πνεύμα και μυαλό για να τα συντονίζει. — “Τα εις εαυτόν” β΄2 άρεσε σε 29 |
| Μήτε ακούσιος ενέργει μήτε ακοινώνητος μήτε ανεξέταστος μήτε ανθελκόμενος. Μήτε κομψεία την διάνοιάν σου καλλωπιζέτω, μήτε πολυρρήμων μήτε πολυπράγμων έσο. — “Τα εις εαυτόν” γ’ 3 άρεσε σε 26 |
| Το τεχνίον ό έμαθες φίλει, τούτῳ προσαναπαύου. Να αγαπάς τη μικρή τέχνη που έμαθες και να στηρίζεσαι σε αυτήν. — “Τα εις εαυτόν” δ’ 31 άρεσε σε 26 |
| Τούτων αεί μεμνήσθαι, τις η των όλων φύσις, και τις η εμή. Πάντοτε να θυμάμαι, ποια είναι η φύση όλων των πραγμάτων και ποια είναι η δικιά μου. — “Τα εις εαυτόν” β΄9 άρεσε σε 24 |
| Παρά του πάππου Ουήρου το καλόηθες και αόργητον. Από τον παππού μου Ουήρο (Verus) πήρα τον καλό και ήπιο χαρακτήρα. — “Τα εις εαυτόν” α’ 1 άρεσε σε 15 |
| Μικρόν μεν ουν ό ζη έκαστος˙ μικρόν δε το της γης γωνίδιον όπου ζη. Ο καθένας ζει για λίγο. Και μικρή είναι η γωνιά της γης όπου ζει. — “Τα εις εαυτόν” γ΄10 άρεσε σε 15 |
| Εξαλείψαι φαντασίαν˙ στήσαι ορμήν˙ σβέσαι όρεξιν˙ εφ’ εαυτώ έχειν το ηγεμονικόν. Εξάλειψε την φαντασία. Περιόρισε την ορμητικότητα. Σβήσε τις επιθυμίες. Έχε υπό έλεγχο το μυαλό σου. — («Τα εις εαυτόν», θ’ 7) άρεσε σε 15 |
| Παν το συμβαίνον ούτως σύνηθες και γνώριμον ως το ρόδον εν τω έαρι και οπώρα εν τω θέρει. Τοιούτον γαρ και νόσος και θάνατος και βλασφημία και επιβουλή και όσα τους μωρούς ευφραίνει ή λυπεί. Όλα όσα συμβαίνουν είναι συνηθισμένα και γνώριμα όπως το τριαντάφυλλο την άνοιξη και τα φρούτα το καλοκαίρι. Έτσι είναι και η αρρώστια και ο θάνατος και η βλασφημία και η κακία και όλα όσα ευφραίνουν ή λυπούν τους μωρούς. — “Τα εις εαυτόν” δ΄43 άρεσε σε 13 |
| Παρά του τροφέως... και το φερέπονον και ολιγοδεές˙ και το αυτουργικόν και απολύπραγμον˙ και το δυσπρόσδεκτον διαβολής. Από τον δάσκαλό μου [έμαθα]... και τη σκληρή δουλειά και την ολιγάρκεια. Και την αυτενέργεια και την αποφυγή πολυπραγμοσύνης. Και το να δέχομαι με μεγάλη επιφύλαξη τις διαβολές. — («Τα εις εαυτόν», α’ 5) άρεσε σε 9 |
| Μη, εί τι αυτώ σοί δυσκαταπόνητον, τούτο ανθρώπῳ αδύνατον υπολαμβάνειν, αλλ’ εί τι ανθρώπῳ δυνατόν και οικείον, τούτο και σεαυτώ εφικτόν νομίζειν. Μη θεωρείς ότι κάτι που είναι δύσκολο για σένα είναι ανθρωπίνως αδύνατον, αλλά αν κάτι είναι ανθρωπίνως δυνατό και εφικτό, να θεωρείς ότι είναι μέσα στις δυνατότητές σου. — “Τα εις εαυτόν” στ’19 άρεσε σε 7 |
| Οίς συγκεκλήρωσαι πράγμασι, τούτοις συνάρμοζε σεαυτόν, και οίς συνείληχας ανθρώποις, τούτους φίλει, αλλ’ αληθινώς. Να προσαρμόζεις το εαυτό σου με όσους η μοίρα το ‘φερε να είστε μαζί, και να τους αγαπάς, αλλά αληθινά. — “Τα εις εαυτόν” στ’39 άρεσε σε 4 |
| Περί θανάτου: ή σκεδασμός, ει άτομοι˙ ει δ ένωσις, ήτοι σβέσις ή μετάστασις. («Τα εις εαυτόν», ζ’32) άρεσε σε 3 |
| Ιπποκράτης πολλάς νόσους ιασάμενος αυτός νοσήσας απέθανεν. Οι Χαλδαίοι πολλών θανάτους προηγόρευσαν, είτα και αυτούς το πεπρωμένον κατέλαβεν. — “Τα εις εαυτόν” γ’3 άρεσε σε 3 |
| Παν μοι συναρμόζει ό σοι ευάρμοστόν εστιν, ω κόσμε˙ ουδέν μοι πρόωρον ουδέ όψιμον ό σοί εύκαιρον. Όλα όσα αρμόζουν σε σένα, κόσμε, αρμόζουν και σε μένα. Τίποτα δεν είναι για μένα πρόωρο ή καθυστερημένο αν για σένα είναι στον κατάλληλο χρόνο. — “Τα εις εαυτόν” δ’23 άρεσε σε 1 |
| Σωκράτης και τα των πολλών δόγματα Λαμίας εκάλει, παιδίων δείματα. Ο Σωκράτης τις γνώμες των πολλών τις έλεγε Λάμιες, μπαμπούλες για παιδιά. — “Τα εις εαυτόν” στ’23 άρεσε σε 1 |
| Αιδού θεούς, σώζε ανθρώπους· βραχύς ο βίος· είς καρπός της επιγείου ζωής, διάθεσις οσία και πράξεις κοινωνικαί. — “Τα εις εαυτόν” στ’ 30 άρεσε σε 1 |
| Τω λογικώ ζώῳ η αυτή πράξις κατά φύσιν εστί και κατά λόγον. Για ένα λογικό πλάσμα είναι το ίδιο να ενεργεί σύμφωνα με τη φύση του με το να ενεργεί σύμφωνα με τη λογική. — “Τα εις εαυτόν” ζ’ 11 άρεσε σε 1 |
| Σχολήν πάρεχε σεαυτώ του προσμανθάνειν αγαθόν τι και παύσαι ρεμβόμενος. Δώσε στον εαυτό σου χρόνο για να μάθει κάτι καλό και πάψε να ρεμβάζεις. — “Τα εις εαυτόν” β’7 άρεσε σε 1 |
| Ο δε βίος πόλεμος και ξένου επιδημία, η δε υστεροφημία λήθη. Η ζωή είναι πόλεμος και αποδημία σε ξένη γη, η δε υστεροφημία λήθη. — “Τα εις εαυτόν” β’17 άρεσε σε 1 |
Αφορισμοί
| Αν στα είκοσι δεν μάθεις, στα τριάντα δεν κάνεις, στα σαράντα δεν έχεις, τότε στα πενήντα ούτε θα μάθεις, ούτε θα κάνεις, ούτε θα έχεις. άρεσε σε 1146 |
| Το αγγούρι είναι πικρό; Πέταξέ το. Υπάρχουν θάμνοι στον δρόμο; Απόφυγέ τους. Αυτό είναι αρκετό. Δεν είναι ανάγκη να λες «γιατί υπάρχουν τέτοια πράγματα στον κόσμο;» άρεσε σε 150 |
| Μην επιτρέπεις ποτέ το μέλλον να σε προβληματίζει. Θα το αντιμετωπίσεις, αν πρέπει, με τα ίδια όπλα της λογικής που σε εξοπλίζουν σήμερα εναντίον του παρόντος. άρεσε σε 117 |
| Περιορίσου στο παρόν. άρεσε σε 104 |
| Κάθε απώλεια δεν είναι παρά μια αλλαγή, και η αλλαγή είναι η απόλαυση της φύσης. άρεσε σε 91 |
| Η αξία ενός ανθρώπου δεν ξεπερνά την αξία των φιλοδοξιών του. άρεσε σε 73 |
| Υπάρχει το ενδεχόμενο να εξομοιωθείς με θεό και να μείνεις απαρατήρητος. άρεσε σε 68 |
| Βλέπε γαρ οπίσω το αχανές του αιώνος και το πρόσω άλλο άπειρον. Εν δη τούτω τι διαφέρει ο τριήμερος του τριγερηνίου; (τριγερήνιος=αυτός που έχει τριπλάσια ηλικία από τον Γερήνιο Νέστορα, ο υπέργηρος.) — («Τα εις εαυτόν», θ’ 49) άρεσε σε 6 |
