Σωστό – Λάθος
(σύνοψη του Γλωσσικού Παραρτήματος του Γνωμικολογικού)
Γραμματικά
Φραστικά
Άλλ’ αντ’ άλλων
Ρηματικά
Ορθογραφικά
Αμφιλεγόμενα
Γραμματικά και Συντακτικά Λάθη
Σωστό | Λάθος |
---|---|
ποιος | ποιός |
άσ’ το | άστο |
απ’ ό,τι | απ’ ότι |
καθ’ ότι | καθ’ ό,τι |
γεια σου | γειά σου |
οτιδήποτε | ο,τιδήποτε |
απεναντίας | απ’ εναντίας |
το έλασσον | το ελλάσσον |
άστε με (αφήστε) | άσ’ τε με |
πολλές ψήφοι | πολλοί ψήφοι |
κυρία πρόεδρε | κυρία πρόεδρος |
κυρία γυμνασιάρχη (κλητική) | κυρία γυμνασιάρχης (κλητική) |
επικεφαλής (ο, η, το) | επί κεφαλής |
του, της επικεφαλής | του, της επικεφαλή |
οι επικεφαλής | οι επικεφαλείς |
οι μύες, τους μυς | οι μυς, τους μύες |
Αϊ-Γιώργης | Αη Γιώργης / Άι Γιώργης |
αυξάνονται οι μισθοί | αυξάνουν οι μισθοί |
αξίζω την προσοχή | αξίζω της προσοχής |
άξιζε καλύτερη τύχη | άξιζε καλύτερης τύχης |
απαντά στο κείμενο | απαντάται στο κείμενο |
εποπτεύω τις εργασίες | εποπτεύω των εργασιών |
εξέρχομαι από το γήπεδο | εξέρχομαι του γηπέδου |
δεν επιδέχεται επισκευή | δεν επιδέχεται επισκευής |
επιμελούμαι το θέμα | επιμελούμαι του θέματος |
απεκδύομαι τις ευθύνες μου | απεκδύομαι των ευθυνών μου |
επιδέχεται πολλές ερμηνείες | επιδέχεται πολλών ερμηνειών |
μετέρχομαι όλους τους τρόπους | μετέρχομαι όλων των τρόπων |
απολαµβάνει την υψηλή προστασία | απολαµβάνει της υψηλής προστασίας |
ευχαριστούμε όλους όσοι μας βοήθησαν | ευχαριστούμε όλους όσους μας βοήθησαν |
θα ‘θελα | θάθελα, θα’ θελα |
σ’ το δίνω [σου+το] | στο δίνω |
σ’ το είπα [σου+το] | στο είπα |
δώσ' του | δώστου |
σ' το ‘στειλα | στο στειλα |
καθαυτό | καθ’ αυτό |
στη μία η ώρα | στις μία η ώρα |
εξήντα ενός ετών | εξήντα ενός έτους |
η υπ’ αριθμόν ένα | η υπ’ αριθμόν μία |
τριάμισι χρόνια | τρεισίμισι χρόνια |
μ’ εμένα, μ’ εσένα | με μένα, με σένα |
αυτή καθ’ εαυτήν / αυτή καθαυτήν | αυτή καθ’ εαυτή |
αυτός καθ’ εαυτόν / αυτός καθαυτόν | αυτός καθ’ εαυτός |
αυτού καθ’ εαυτόν / αυτής καθ’ εαυτήν | αυτού καθ’ εαυτού / αυτής καθ’ εαυτής |
άρα | άρα λοιπόν |
τουλάχιστον | τουλάχιστο |
άνωθεν | από άνωθεν |
μακρόθεν | εκ του μακρόθεν |
παλαιόθεν | από παλαιόθεν |
ανέκαθεν | από ανέκαθεν / εξ ανέκαθεν |
όσον αφορά | ως αφορά / ως αναφορά |
όσον αφορά | όσο αφορά |
κάνε ό,τι θες | κάνε ότι θες |
μετά μεσημβρίαν (μ.μ.) | μετά μεσημβρίας |
προ μεσημβρίας (π.μ.) | προ μεσημβρίαν |
μετά Χριστόν (μ.Χ.) | μετά Χριστού |
δεκαετία του ’20 | δεκαετία του 20 |
τόσο πολύς κόσμος | τόσος πολύς κόσμος |
με πολλή δουλειά | με πολύ δουλειά |
πόσο πολλοί | πόσοι πολλοί |
εικοσιενός ετών | εικοσιενός έτους |
εικοσιενός χρονών | εικοσιένα χρόνων |
περισσότεροι από έναν | περισσότεροι από ένας |
παρ’ όλα αυτά | παρόλα αυτά |
ανεξαρτήτως αποτελέσματος | ανεξαρτήτως από το αποτέλεσμα |
ανεξάρτητα από τις διαφορές | ανεξάρτητα με τις διαφορές |
αναλόγως της προόδου | αναλόγως με την πρόοδο |
έχει συνέπεια την αποτυχία | έχει σαν συνέπεια την αποτυχία |
οποιοσδήποτε, οτιδήποτε | ο οποιοσδήποτε, το οτιδήποτε |
παρά τω Πρωθυπουργώ | παρά τον πρωθυπουργό |
γλυκές | γλυκιές |
βαμμένος | βαμένος |
διακεκομμένος | διακεκομένος |
καμένος | καμμένος |
ενεργός συμμετοχή | ενεργή συμμετοχή |
ενεργές παρουσίες | ενεργοί παρουσίες |
η πλήρης ενημέρωση | η πλήρη ενημέρωση |
της ειλικρινούς απάντησης | της ειλικρινής απάντησης |
της διαρκούς προσπάθειας | της διαρκής προσπάθειας |
πρωτοπόρος ενέργεια | πρωτοπόρα ενέργεια |
ποντοπόρος εταιρεία | ποντοπόρα εταιρεία |
ποντοπόρες εταιρείες | ποντοπόροι εταιρείες |
διαφυγόν κέρδος | διαφυγών κέρδος |
πλατιά, παχιά, βαθιά | πλατειά, παχειά, βαθειά |
κεντρικές είσοδοι | κεντρικοί είσοδοι |
άλλες παράμετροι | άλλοι παράμετροι |
αιτήματα των εργαζομένων | αιτήματα των εργαζόμενων |
των εργαζόμενων γυναικών | των εργαζομένων γυναικών |
η επέλαση των βαρβάρων | η επέλαση των βάρβαρων |
του άρρωστου οργανισμού | του αρρώστου οργανισμού |
ο οργανισμός του αρρώστου | ο οργανισμός του άρρωστου |
επιζώσα γυναίκα | επιζούσα γυναίκα |
ακριβείς συνθήκες | ακριβές συνθήκες |
αναγνωρισθείσες χώρες | αναγνωρισθέντες χώρες |
ανειλημμένες υποχρεώσεις | ανηλειμένες υποχρεώσεις |
αρίστης ποιότητος, άριστης ποιότητας | αρίστης ποιότητας |
οι διαπιστωθείσες παραλήψεις | οι διαπιστωθέντες παραλήψεις |
διατεθειμένος | διαθετειμένος, διατεθημένος |
οι διατεθείσες ποσότητες | οι διατεθέντες ποσότητες |
οι πληγείσες περιοχές | οι πληγέντες περιοχές |
αποσιωπώμενος | αποσιωπούμενος |
επιστάμενες έρευνες | επισταμένες έρευνες |
εξάλλου | εξ άλλου |
εξαιτίας | εξ αιτίας |
ειδάλλως | ειδ’ άλλως |
μεμιάς | με μιας |
μολαταύτα | μόλα ταύτα |
καλώς όρισες | καλωσόρισες |
απλός κανόνας | απλούς κανόνας |
καταγής | κατά γης |
του παρόντος | του παρόντα |
του επιλαχόντος | του επιλαχόντα |
του επιτυχόντος | του επιτυχόντα |
του φέροντος οργανισμού | του φέροντα οργανισμού |
του κυβερνώντος κόμματος | του κυβερνούντος κόμματος |
του επιβλέποντος μηχανικού | του επιβλέποντα μηχανικού |
οχήματα βαρέος τύπου | οχήματα βαρέως τύπου |
του παχέος εντέρου | του παχέως εντέρου |
ευρέος φάσματος | ευρέως φάσματος |
του οξέος εμφράγματος | του οξέως εμφράγματος |
της γραμματέως | της γραμματέα |
της συγγραφέως | της συγγραφέα |
των ταμιών | των ταμίων |
των βλακών | των βλάκων |
των παχιών αγελάδων | των παχέων αγελάδων |
των εξετασθεισών περιπτώσεων | των εξετασθέντων περιπτώσεων |
του πλαγκτού | του πλαγκτόν |
αιφνιδιαστική επίθεση | αιφνίδια επίθεση |
αιφνίδιος θάνατος | αιφνιδιαστικός θάνατος |
επιβατηγό πλοίο | επιβατικό πλοίο |
Ονομασίες Πόλεων και Χωριών
Ένα μεγάλο, ξεχωριστό κεφάλαιο στα σωστά και λάθη της γλώσσας μας είναι οι σωστές ονομασίες χωριών και οικισμών.
Για παράδειγμα, ποιο είναι το σωστό: «Ελευθεροχώρι» ή «Λευτεροχώρι»; «Συλίμνα» ή «Σιλίμνα»; «Καλλίθηρο» ή «Καλλίθυρο»; «Καλλιθέα» ή «Μπελούσι»; (έχουμε κι αυτά).
Αν θέλουμε να γράφουμε σωστά, πρέπει να κάνουμε ορθή απόδοση αυτών των ονομάτων, με βάση την τρέχουσα ονομασία και την επίσημη ορθογραφία. Η μοναδική έγκυρη ονομασία είναι αυτή που καταγράφεται από το Υπουργείο Εσωτερικών (παρόλο που είναι ακόμα στην Καθαρεύουσα, π.χ. Κερασοχώριον!). Θα τα βρείτε όλα στο Ευρετήριο οικισμών ή στον Πλήρη Κατάλογο οικισμών στην Πατριδογνωσία.
Στην Πατριδογνωσία δίνονται απαντήσεις και σε ερωτήματα του τύπου: σε ποιο δήμο ανήκει ο κάτοικος Ψαχνών ή πώς λέγεται επισήμως ο Δήμος Τρικάλων.
Για παράδειγμα, ποιο είναι το σωστό: «Ελευθεροχώρι» ή «Λευτεροχώρι»; «Συλίμνα» ή «Σιλίμνα»; «Καλλίθηρο» ή «Καλλίθυρο»; «Καλλιθέα» ή «Μπελούσι»; (έχουμε κι αυτά).
Αν θέλουμε να γράφουμε σωστά, πρέπει να κάνουμε ορθή απόδοση αυτών των ονομάτων, με βάση την τρέχουσα ονομασία και την επίσημη ορθογραφία. Η μοναδική έγκυρη ονομασία είναι αυτή που καταγράφεται από το Υπουργείο Εσωτερικών (παρόλο που είναι ακόμα στην Καθαρεύουσα, π.χ. Κερασοχώριον!). Θα τα βρείτε όλα στο Ευρετήριο οικισμών ή στον Πλήρη Κατάλογο οικισμών στην Πατριδογνωσία.
Στην Πατριδογνωσία δίνονται απαντήσεις και σε ερωτήματα του τύπου: σε ποιο δήμο ανήκει ο κάτοικος Ψαχνών ή πώς λέγεται επισήμως ο Δήμος Τρικάλων.
Μανώλης Παπαθανασίου 2008 – 2025