Ήταν από τους κυριότερους συγγραφείς και πρωτεργάτες της εισαγωγής της ελληνικής παιδείας και γραμματείας στη δυτική Ευρώπη, λίγο πριν την Άλωση. Ο ρόλος του στην πρώιμη Αναγέννηση υπήρξε καθοριστικός.
Διέθετε μεγάλη μόρφωση και επειδή ήξερε Λατινικά, εστάλη από τον Αυτοκράτορα στη Δύση για να ζητήσει βοήθεια. Το 1397 εγκαταστάθηκε στην Ιταλία. Ήταν ο συγγραφέας του βιβλίου γραμματικής «Ερωτήματα» που υπήρξε μόλις το δεύτερο τυπωμένο ελληνικό βιβλίο (Βενετία, 1484).

Το 1760 κυκλοφόρησε μια συλλογή γνωμικών με τον τίτλο «Γνωμολογικόν του Μανουήλ Χρυσολωρά». Παρά τον τίτλο του, δεν ήταν του Χρυσολωρά. Συγγραφέας του πιθανότατα ήταν ένας άλλος λόγιος που δίδαξε στην Ιταλία, ο Ιανός Λάσκαρης (1445-1535). Ως προς το περιεχόμενό του, το βιβλίο περιείχε περίπου 500 μονόστιχα γνωμικά, χωρίς να αναφέρονται οι πηγές τους. Κάποια από αυτά ίσως ήταν όντως του Χρυσολωρά. Τα αποφθέγματα στη σελίδα αυτή, προέρχονται από εκείνη τη συλλογή.