Αξιολόγηση | |
| • | Δες μάνα και πάρε κόρη. άρεσε σε 80 |
| • | Άλλος έχει τ’ όνομα κι άλλος τη χάρη. άρεσε σε 55 |
| • | Άντρας ο καλύτερος τσάχειλας και μύταρος. άρεσε σε 32 |
| • | Το δένδρο από τον καρπό γνωρίζεται. άρεσε σε 30 |
| • | Του γεωργού η δουλειά στ’ αλώνι φαίνεται. άρεσε σε 28 |
| • | Μη βλέπεις τα ποδάρια του τα στραβά, βλέπε που χορεύει ίσια. άρεσε σε 20 |
| • | Όσο και να ξεπέσει ο Χριστός, πάντα θα αξίζει ίσα με σαράντα Αγίους. άρεσε σε 18 |
Αξιοσύνη & Ικανότητα | |
| • | Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας. δηλαδή, δεν έχουν όλοι τα ίδια προσόντα άρεσε σε 93 |
| • | Βασιλικός κι αν μαραθεί, τη μυρωδιά την έχει. άρεσε σε 41 |
| • | Ο καλός ο μύλος όλα τ’ αλέθει. άρεσε σε 31 |
| • | Κατουράει την πέτρα και γίνεται ασβέστης. επί «σφριγώσης νεανίδος» άρεσε σε 31 |
| • | Αν δε φας θεριό, δε θεριεύεις. άρεσε σε 28 |
| • | Η καμήλα από τ’ αυτί δεν κουτσαίνει. δηλαδή, δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ασήμαντα χαρακτηριστικά ή ελαττώματα άρεσε σε 22 |
| • | Μη με κοιτάς στο γύρισμα, γυρίζω παλικάρι. Να με κοιτάς στο λιόκρισμα που σπάω το λιθάρι. άρεσε σε 21 |
| • | Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται. άρεσε σε 21 |
| • | Ο καλός ο γεωργός κάνει το καλό χωράφι. άρεσε σε 19 |
| • | Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα. άρεσε σε 19 |
| • | Της καλής προβατίνας της κρεμάνε το τροκάνι. άρεσε σε 12 |
| • | Κατά το νιο και τ’ άρματα. δηλαδή, τα διατιθέμενα μέσα είναι ανάλογα με τα προσόντα άρεσε σε 12 |
| • | Η καλή νέστρα και με το κουτάλι γνέθει. άρεσε σε 9 |
| • | Αν είναι ρόδο θέλει ανθίσει. άρεσε σε 9 |
Αρετή | |
| • | Μήτε στον διάβολο κερί, μήτε στον Τούρκο κώλο. άρεσε σε 20 |
Αθωότητα | |
| • | Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει. (δεν πρόκειται για αρχαία ούτε εκκλησιαστική ρήση ούτε γράφεται ωδιπόρος –δεν υπάρχει τέτοια λέξη) άρεσε σε 33 |
Εγκράτεια | |
| • | Όταν πλουτάς μη χαίρεσαι κι όταν φτωχάς μην κλέψεις. άρεσε σε 16 |
Ευφυΐα | |
| • | Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται. άρεσε σε 44 |
| • | Εσύ που ξέρεις τα πολλά κι ο νους σου κατεβάζει, χίλια καντάρια σίδερο, πόσες βελόνες βγάζει; άρεσε σε 33 |
| • | Δεν πίν’ η κατσούλα ξίδι. για κάποιον που παραείναι έξυπνος για να κάνει κάτι ανόητο (κατσούλα=γατούλα) άρεσε σε 25 |
| • | Με το νου και με τη γνώση βρήκαν τον Θεό καμπόσοι. άρεσε σε 12 |
Σύνεση & Σωφροσύνη | |
| • | Πάω αργά γιατί βιάζομαι. άρεσε σε 68 |
| • | Την υπογραφή σου και το κάτω το κεφάλι σου να προσέχεις που τα βάζεις. άρεσε σε 20 |
| • | Κάτσε κότα μου στ’ αυγά σου για να βγούνε τα πουλιά σου. άρεσε σε 20 |
| • | Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις. άρεσε σε 18 |
Σοφία | |
| • | Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο. άρεσε σε 33 |
Θέληση & Δύναμη | |
| • | Ο επιμένων νικά. άρεσε σε 88 |
| • | Όταν η θέληση είναι σταθερή, το πόδι είναι ελαφρύ. άρεσε σε 22 |
| • | Την πέτρα στύβει και την τρίχα σχίζει. για άξιους και δυνατούς άρεσε σε 18 |
Αυτονομία | |
| • | Ο λύκος έχει το σβέρκο χοντρό γιατί κάνει μόνος τις δουλειές του. άρεσε σε 73 |
| • | Μονάχος χόρευε κι όσο θέλεις πήδα. άρεσε σε 62 |
| • | Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος. άρεσε σε 49 |
| • | Όποιος πηδάει μονάχος του, κανένας δεν τον φτάνει. με δύο έννοιες: 1) όταν πηδάς μοναχός σου δεν έχεις ανταγωνισμό και είσαι πρώτος 2) δεν σε βλέπει κανείς και μπορείς να υπερβάλεις άρεσε σε 36 |
| • | Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις. άρεσε σε 23 |
| • | Όποιο πρόβατο φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος. δηλαδή, όποιος απομακρύνεται από την ομάδα μένει μόνος και απροστάτευτος άρεσε σε 15 |
| • | Μικρό–μικρό τ’ αλώνι σου, μα είν’ κατάδικό σου. άρεσε σε 10 |
| • | Όποιος ξενοκαβαλικεύει, γρήγορα και ξεπεζεύει. δηλαδή, δεν μπορεί κανείς να στηρίζεται για πολύ στη βοήθεια ή την υποστήριξη των άλλων άρεσε σε 8 |
| • | Τα ξένα χέρια κοσκινούν, μα πίτα δε σου πλάθουν. |
| • | Με χόρτασε η μάνα μου, μα σαν τα χέρια μου όχι. |
Ηρωισμός | |
| • | Όπου πεθαίνουνε πολλοί, θάνατο δε φοβάσαι. άρεσε σε 189 |
| • | Κάλλιο σφαγάρι παρά ψοφίμι. |
Αυτογνωσία | |
| • | Η καμήλα την καμπούρα της δεν τη βλέπει. άρεσε σε 51 |
| • | Η μαϊμού είδε τον κώλο της και τρόμαξε. για αυτούς που συνειδητοποιούν ένα ελάττωμά τους και μένουν έκπληκτοι άρεσε σε 35 |
Κοινός Νους | |
| • | Κοντά στο νου κι η γνώση. άρεσε σε 28 |
Τιμιότητα | |
| • | Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται. άρεσε σε 20 |
| • | Άφησε ο Γιάννος την κλεψιά κι έπιασε το ζευγάρι. Για κάποιον που αναπάντεχα νοικοκυρεύεται ή φρονιμεύει. άρεσε σε 5 |
Πραότητα | |
| • | Πόσα αρνιά στο μακελάρη και κατσίκια στο μαντρί. δηλαδή τα αρνιά που είναι καλόβολα είναι στον χασάπη, ενώ τα κατσίκια τη γλύτωσαν άρεσε σε 10 |
Καλοσύνη | |
| • | Ο καλός καλό δεν έχει. άρεσε σε 64 |
| • | Κάμε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό. άρεσε σε 22 |
| • | Όπου Γιάννης και μάλαμα. άρεσε σε 20 |
| • | Όλα στον κόσμο χάνονται και μέν’ η καλοσύνη. άρεσε σε 18 |
| • | Η μεγάλη καλοσύνη είναι και μπουνταλοσύνη. άρεσε σε 18 |
Υπευθυνότητα | |
| • | Ο νοικοκύρης θρέφει το γουρούνι κι ο νοικοκύρης του το σκοτώνει. άρεσε σε 231 |
| • | Κάνεις δεν κάνεις, με το Θεό μην τα βάνεις. άρεσε σε 80 |
| • | Όποιος έχει αμπέλι, ας βρει δραγάτη. δηλαδή, ο ιδιοκτήτης έχει και την ευθύνη άρεσε σε 10 |
| • | Εγώ βαφτίζω και μυρώνω, κι άρα ζήσει και μη ζήσει. δηλαδή, εγώ κάνω το καθήκον μου, χωρίς να ξέρω –ή να έχω ευθύνη– για το αποτέλεσμα άρεσε σε 5 |
| • | Το κάθε αρνί κρέμεται απ’ το κλιτσί του. με την έννοια ότι ο καθένας είναι υπεύθυνος (και τιμωρείται) για τις πράξεις του και τα ελαττώματά του |
Μετριοφροσύνη | |
| • | Καλογνωμιά και ομορφιά θέλουν ταπεινοσύνη. άρεσε σε 30 |
| • | Όσο είσαι, Γιάννη, φαίνου και λιγάκι παρακάτω. άρεσε σε 11 |
Γενναιοδωρία | |
| • | Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το. απορρίπτοντας μια υποκριτική προσφορά άρεσε σε 28 |
| • | Ο σπόρος κι ο παράς, αν δεν σκορπιστούν δεν αυγαταίνουν. άρεσε σε 27 |
| • | Ας γυρίζει ο μύλος, κι ας τρώει ο χοίρος. άρεσε σε 13 |
| • | Σε πολλούς σακί μη λύσεις, κι αν το λύσεις μη το δέσεις. «ότι άπρεπον πολλών παρόντων να χαρίζη τις εις ένα μόνον» άρεσε σε 4 |
| • | Το ξένο βιό ο καλόγερος για την ψυχή του δίνει. |
Οίκτος & Έλεος | |
| • | Μη λυπηθείς αμάθητο γιατί θα καλομάθει. Λυπήσου καλομάθητο όταν θα κακοπάθει. |
Ευγνωμοσύνη | |
| • | Πίνει η κότα το νερό, μα κοιτάει και το Θεό. δηλαδή, δεν πρέπει να ξεχνάμε να είμαστε ευγνώμονες άρεσε σε 27 |
| • | Ό,τι έκανες γειτόνισσα εις το δικό μου γάμο, να μ’ αξιώσει ο Θεός διπλά να σου τα κάμω. άρεσε σε 16 |
| • | Έφαγες το κουλούρι σου, κάτω τη μούρη σου. άρεσε σε 11 |
Προνοητικότητα | |
| • | Του άγιου άναβε ένα κερί και του διαβόλου δέκα. άρεσε σε 128 |
| • | Φύλαγε τα ρούχα σου να έχεις τα μισά. άρεσε σε 31 |
| • | Δείρ’ τονε για τ’ αυγό, να μην σου πάρ’ την κότα. άρεσε σε 30 |
| • | Το Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια. άρεσε σε 25 |
| • | Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν. άρεσε σε 19 |
| • | Η αρκούδα το κόκαλο το μετράει πρώτα στον πισινό της κι ύστερα το τρώει. άρεσε σε 13 |
| • | Μην αγοράζεις το σκοινί, πριν αγοράσεις βόδι. άρεσε σε 13 |
| • | Έχουσιν γνώσιν οι φύλακες. άρεσε σε 11 |
| • | Όταν έπινες με τη μουρχούτα, ας τα συλλογιόσουν τούτα. επί των μη προνοούντων και νυν δυστυχούντων άρεσε σε 5 |
| • | Πριν πετάξεις πέτρα, τα στερνά της μέτρα. άρεσε σε 1 |
| • | Άσε διάβα όπου φυτέψεις, κι όπου σπείρεις μονοπάτι. |
| • | Άμα αστράφτει και βροντά, δέσε τη βάρκα του ψαρά. |
Απλότητα | |
| • | Βάλε αλεύρι, κάμε πίτα. δύο έννοιες: 1) μην κάνεις πως δεν ξέρεις, είναι απλό, 2) χωρίς κατάλληλα εφόδια δεν υπάρχει αποτέλεσμα άρεσε σε 14 |
Υπομονή | |
| • | Ο Θεός αργεί μα δεν λησμονεί. άρεσε σε 30 |
| • | Αργεί ο Θεός, όμως δεν αλησμονάει. άρεσε σε 26 |
| • | Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πας. δηλαδή, δεν γίνονται διακρίσεις ούτε για τους υψηλά ιστάμενους άρεσε σε 21 |
| • | Αγάλι-αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι. άρεσε σε 20 |
| • | Κάτσε κότα μου στ’ αυγά σου για να βγούνε τα πουλιά σου. άρεσε σε 20 |
| • | Όπου αγάλι-αγάλι περπατεί, μακριά μπορεί να πάει. άρεσε σε 18 |
| • | Σταλαματιά, σταλαματιά, γεμίζει η στάμνα η πλατιά. άρεσε σε 15 |
| • | Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι. άρεσε σε 12 |
| • | Μάραθο το μάραθο γεμίζ’ η γριά τον κάλαθο. άρεσε σε 10 |
| • | Σταλαματιά, σταλαματιά, τρώγεται η πέτρα η πλατιά. άρεσε σε 6 |
Πειθαρχία & Υπακοή | |
| • | Η προσταγή σου φιρμάνι κι ο κώλος σου ντουμάνι. άρεσε σε 23 |
| • | Όπως μου βαράνε χορεύω. δηλαδή, κάνω αυτά που μου λένε άρεσε σε 11 |
| • | Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα. άρεσε σε 8 |
| • | Νύφη, όχι καθώς ήξευρες, αλλά καθώς ηύρες. δηλαδή, πρέπει να προσαρμοστείς στις συνθήκες που βρήκες άρεσε σε 7 |
| • | Ο παπάς κι η καμουλίκα όταν σου μιλούν αγροίκα. άρεσε σε 4 |
Ανθεκτικότητα | |
| • | Δε φοβάται ο παστουρμάς τ’ αλάτι. για όσους έχουν υποστεί πολλά και αντέχουν ακόμα περισσότερα άρεσε σε 13 |
| • | Η γάτα όπως κι αν την πετάξεις, με τα τέσσερα θα πέσει. για αυτούς που μένουν πάντα όρθιοι σε δύσκολες καταστάσεις |
σελίδα 6 από 17
| «προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συγγενές είδος με τις παροιμίες είναι και οι Παροιμιακές Φράσεις
Ξένες Παροιμίες υπάρχουν στη σελίδα: Ξένες Παροιμίες
Επιπλέον, αρκετές «βωμολοχικές» παροιμίες θα βρείτε στα: Ακατάλληλα και στη σελίδα με τις Αθυρόστομες Παροιμίες .
Πολύ κοντά στις παροιμίες είναι και οι: Θυμόσοφες Ρήσεις
Για αποκλειστικά αρχαίες παροιμίες υπάρχει η σελίδα:
Αρχαίες Ελληνικές Παροιμίες
