Τεμπελιά | |
| • | Γλυκός ο ύπνος το πρωί, γδυτός ο κώλος τη Λαμπρή. άρεσε σε 150 |
| • | Ο ύπνος θρέφει μάγουλα και ξεγυμνώνει κώλους. άρεσε σε 110 |
| • | Ο τεμπέλης κι ο φαγάς, ή χωροφύλακας ή παπάς. άρεσε σε 107 |
| • | Ο ύπνος θρέφει τα μωρά κι ο ήλιος τα μοσχάρια. άρεσε σε 97 |
| • | Όλοι θέριζαν κι η Γιαννούλα άσπριζε. άρεσε σε 84 |
| • | Όποιος δεν εργάζεται, περιεργάζεται. άρεσε σε 68 |
| • | Όποιος διατάζει κι όποιος κλάνει ποτέ του δεν κουράζεται. άρεσε σε 65 |
| • | Ακαμάτης και φαγάς: ψάλτης, διάκος ή παπάς. άρεσε σε 63 |
| • | Με το στόμα μπάρα-μπάρα, με τα χέρια κουλαμάρα. άρεσε σε 55 |
| • | Άξιος είναι στο φαΐ και γρήγορος στον ύπνο. άρεσε σε 52 |
| • | Τζάμπα δούλευε, τζάμπα μην κάθεσαι. άρεσε σε 50 |
| • | Επήγες για μαμή και κάθισες λεχώνα. για κάποιον που υποτίθεται ότι θα βοηθούσε, αλλά άραξε άρεσε σε 50 |
| • | Ξαπλωμένος, κανείς δεν σκοντάφτει. άρεσε σε 48 |
| • | Άδουλος, δουλειά δεν έχει, το βρακί του λύν’ και δένει. άρεσε σε 35 |
| • | Όποιος περπατεί μυρίζει κι όποιος κάθεται βρωμίζει. άρεσε σε 32 |
| • | Καλογέροι για δουλειά, ούτε κρίση ούτε λαλιά. Καλογέροι για φαΐ, όλοι εδώ οι ορφανοί. άρεσε σε 26 |
| • | Πέσε πίτα να σε φάω. για όσους θέλουν να πετύχουν κάτι χωρίς προσπάθεια άρεσε σε 24 |
| • | Ψάλε δεσπότη, με πονεί το δάχτυλο μου. για όσους προσπαθούν να αποφύγουν να κάνουν τη δουλειά τους με άσχετες δικαιολογίες άρεσε σε 24 |
| • | Όποιος τ’ άστρα λογαριάζει, νηστικός πάντα πλαγιάζει. άρεσε σε 23 |
| • | Ο ακαμάτης δεν τρώει τα μύγδαλα για να μην τα σπάσει. άρεσε σε 21 |
| • | Όποιος πλουταίνει με το νου, γλήγορα φτωχαίνει. άρεσε σε 21 |
| • | Στου τεμπέλη το τσαντίρι έχει ο διάολος εργαστήρι. άρεσε σε 20 |
| • | Η κυρά μας η καλή απ’ τον ύπνο στο φαγί. άρεσε σε 16 |
| • | Ακαμάτης και φαγάς, ή κλέφτης ή αφέντης. άρεσε σε 16 |
| • | Ακαμάτης και φαγάς, για δραγάτης για παπάς. άρεσε σε 15 |
| • | Του ακαμάτη το τσουκάλι ο Θεός το μαγειρεύει. άρεσε σε 13 |
| • | Οκνόν έχεις, προφήτην έχεις. άρεσε σε 13 |
| • | Κάλλιο ένα καλό χουζούρι παρά της δουλειάς το νταβαντούρι. άρεσε σε 12 |
| • | Με το νου πλουταίν’ η κόρη, με τον ύπνο η ακαμάτρα. άρεσε σε 9 |
| • | Με λούσιμο και χτένισμα αδράχτι δε γιομίζει. άρεσε σε 9 |
| • | Άντρα μού ‘ρθε αξιάδα, φερ’ τα γένια σου να γνέσω. για προσποιητή προθυμία με εξωφρενικές προϋποθέσεις |
| • | Αξιώθηκεν η νύφη μας το Σάββατο το βράδυ. για όσους προθυμοποιούνται όταν η δουλειά έχει τελειώσει |
| • | Όσο να σηκώσει το ένα πόδι του, παίρνει ο διάολος το άλλο. |
| • | Ώσπου να σηκώσει το ένα πόδι του, βρωμάει το άλλο. |
| • | Τεμπέλης στα νιάτα, ζητιάνος στα γεράματα. |
| • | Ακαμασιά, σπιτιού ξεθεμελιώστρα. |
| • | Είναι γλήγορος εις το χουλιάρι κι αργός εις τη δουλειά. |
Βόλεμα | |
| • | Ντύσου, γδύσου, συλλογίσου, φάγε, πιέ, χέσε, κοιμήσου. δηλαδή, έτσι περνάει η ζωή άρεσε σε 588 |
| • | Ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε κι ό,τι αρπάξει ο κώλος μας. άρεσε σε 53 |
| • | Όπου ρίξει παλαμάρι, κάνει μήνες να σαλπάρει. για ενοχλητικούς και φορτικούς επισκέπτες άρεσε σε 22 |
| • | Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει. άρεσε σε 18 |
| • | Το γαϊδούρι το δεμένο τρώει χορτάρι διαλεγμένο. δηλαδή κάποιος που υποκύπτει ή στερείται την ελευθερία του μπορεί σε αντάλλαγμα να αποκτά κάποια προνόμια |
Πειρασμός | |
| • | Θέλω ν’ αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ’ αφήνει. για όσους μένουν αδιόρθωτοι βρίσκοντας δικαιολογίες άρεσε σε 53 |
| • | Θέλω να γενώ καλόγερος να σώσω την ψυχή μου και δε μ’ αφήνει ο διάολος που ‘χω στο βρακί μου. άρεσε σε 46 |
| • | Μ’ έκαμες κι εγέλασα, κι ήταν κι ο άντρας μου άρρωστος… «λόγοι μοιχαλίδος ήτις ασμένως ακούουσα ευτραπελίας άλλου ανδρός...» (επεξήγηση Νικ. Πολίτη) άρεσε σε 17 |
| • | Μικρός δαίμων μεγάλη πειρασία. δηλαδή, από μικρή αιτία μπορεί να προκύψει μεγάλος πειρασμός ή μεγάλο πρόβλημα άρεσε σε 16 |
| • | Όμορφη γυναίκα, διάβολος του χωριού. |
Πάθη & Αμαρτίες | |
| • | Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα. (συναγόμενη από εδάφιο της Παλ. Διαθήκης: Έξοδος Κ’ 5) άρεσε σε 64 |
| • | Αν αρτυθείς να είν’ αρνί, αν κλέψεις ναν’ χρυσάφι κι αν αγαπήσεις και καμιά, να τη ζηλεύει η γειτονιά. άρεσε σε 40 |
| • | Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία. άρεσε σε 35 |
| • | Αμαρτίες πο ‘χεις άντρα και ξυπνάς τη νύχτα πάντα. άρεσε σε 26 |
Ελαττώματα | |
| • | Αγάπα το φίλο σου με τα ελαττώματά του. άρεσε σε 71 |
| • | Κι ο ωραιότερος κώλος, πορδές κλάνει. άρεσε σε 36 |
| • | Τα δικά μας ελαττώματα είναι σύκα και δεν βροντούν, των άλλων είναι καρύδια και τρίζουν. άρεσε σε 23 |
| • | Η καμήλα από τ’ αυτί δεν κουτσαίνει. δηλαδή, δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ασήμαντα χαρακτηριστικά ή ελαττώματα άρεσε σε 22 |
| • | Η γυναίκα όταν παντρευτεί και το μουλάρι όταν σαμαρωθεί [δείχνουν τις πληγές τους]. άρεσε σε 21 |
| • | Μη βλέπεις τα ποδάρια του τα στραβά, βλέπε που χορεύει ίσια. άρεσε σε 20 |
| • | Εμ φτωχό τ’ αρνί, εμ πλατιά ουρά. η πλατιά ουρά σημαίνει ότι το αρνί είναι πιο βαρύ και άρα πιο ακριβό χωρίς να έχει παραπάνω κρέας άρεσε σε 12 |
| • | Δεν είναι τάβλα που να μην έχει το ρόζο της. άρεσε σε 8 |
| • | Τι χοντρό κεφάλι που ‘χεις· με στενεύει η σκούφια σου. άρεσε σε 6 |
| • | Μήτε δέντρο χωρίς ξεράδι μήτε άνθρωπος χωρίς ψεγάδι. |
| • | Καλή είν’ η νύφη μας, μόνο στραβά κοιτάζει. |
Άγνοια | |
| • | Δεν γνωρίζουν οι γαϊδάροι πώς το τρώνε το χαβιάρι. άρεσε σε 39 |
| • | Όποιος δεν είδε κάστρο, είδε φούρνο και θάμαξε. άρεσε σε 28 |
| • | Κανείς δεν ξέρει τι μαγειρεύει του αλλουνού το τσουκάλι. άρεσε σε 20 |
| • | Πού να ξέρει ο βλάχος τι είναι το σφουγγάτο; άρεσε σε 19 |
| • | Ξέρει και ο κυρ-γάιδαρος τι ‘ναι το κυδωνάτο! γι’ αυτούς που δεν γνωρίζουν ή δεν εκτιμούν τα καλά και ωραία πράγματα άρεσε σε 7 |
Ματαιοδοξία | |
| • | Σ’ αυτόν τον τόπο τον στραβό, άλλος δεν ήταν κι ήρθα εγώ. άρεσε σε 60 |
| • | Έκανε η μύγα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο. άρεσε σε 47 |
| • | Μαγκιά, κλανιά και κώλος φινιστρίνι. άρεσε σε 44 |
| • | Σαράντα τ’ άλογο κι εξήντα το σαμάρι. Για επιδειξιομανείς και για περιττά λούσα άρεσε σε 31 |
| • | Χόρτασ’ η ψείρα και βγήκε στον γιακά. άρεσε σε 29 |
| • | Τι του λείπει του ψωριάρη, φούντα με μαργαριτάρι. άρεσε σε 29 |
| • | Άβρακος βρακί δεν είχε, το ‘βαλε και χέστηκε. άρεσε σε 25 |
| • | Εβγήκε και το τζίτζιφο και παριστάν’ το φρούτο. άρεσε σε 24 |
| • | Ο ποντικός στην τρύπα του μεγάλος άρχος είναι. άρεσε σε 24 |
| • | Ο κώλος μας ξεβράκωτος κι η σκούφια μας με φιόρα. άρεσε σε 22 |
| • | Αντάμα πάμε, Δέσποτα, και πάμε όπου ορίζεις. για αυτούς που συναναστρέφονται με ισχυρούς για το θεαθήναι άρεσε σε 20 |
| • | Ας με λένε Βοϊβοντίνα, κι ας ψοφώ από την πείνα. βοϊβοντίνα=αρχόντισσα άρεσε σε 19 |
| • | Όλα τα ‘χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε. άρεσε σε 18 |
| • | Όσα ξέρει ο Κωνσταντής, δεν τα ξέρει άλλος κανείς. μάλλον ειρωνικά, για ματαιόδοξους πολύξερους άρεσε σε 18 |
| • | Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες. για αυτούς που προβάλλονται σαν πιο σημαντικοί απ’ ό,τι είναι (υπάρχει και παραλλαγή με «κοσκινού») άρεσε σε 17 |
| • | Είδε η ψείρα αλώνι, περπατεί και καμαρώνει. άρεσε σε 15 |
| • | Έλα παππού να σου δείξω τ’ αμπελοχώραφά σου. άρεσε σε 13 |
| • | Άμαθος βρακί εφόρει, κάθε πάτημα το εθώρει. άρεσε σε 11 |
| • | Όποιος ψηλώνεται, πέφτει και σκοτώνεται. άρεσε σε 11 |
| • | Ψηλά παπά μου τ’ άρχισες και δεν το βγάζεις πέρα. για προσπάθειες με υπέρμετρες φιλοδοξίες άρεσε σε 11 |
| • | Και κόκκορος εν λαχάνοις, και Σαούλ εν προφήταις. για την παρουσία κάποιου σε πολύ ανώτερο επίπεδο απ’ ό,τι του αξίζει άρεσε σε 11 |
| • | Έκαμε τον κώλο του ντουφέκι και βροντάει και δε στέκει. άρεσε σε 11 |
| • | Το μυρμήγκι, σαν είναι να χαθεί, βγάζει φτερά. δηλαδή, η υπέρμετρη φιλοδοξία οδηγεί στην καταστροφή άρεσε σε 10 |
| • | Περήφανος καλόγερος, άδεια τα σακούλια του. άρεσε σε 8 |
| • | Δεν ηύρες ακόμα τον μαλλιαρόκωλό σου. με την έννοια ότι δεν βρήκες ακόμα αυτόν που θα σε τιμωρήσει για την αλαζονεία σου άρεσε σε 7 |
| • | Αρχοντικά πορεύεται και γύφτικα περνάει. άρεσε σε 4 |
| • | Δε ρωτάνε τη Φατμέ πότε θα γίνει μπαϊράμι. για ανθρώπους που νομίζουν ότι είναι σε θέση να επηρεάσουν σημαντικά γεγονότα |
Καυχησιολογία | |
| • | Ο άδειος ο τενεκές κάνει το μεγαλύτερο θόρυβο. άρεσε σε 445 |
| • | Μη μου πολυψηλώνεσαι γιατί ψηλός δεν είσαι, και το χωριό σου είναι κοντά, και ξέρω τίνος είσαι. άρεσε σε 83 |
| • | Μην το περηφανεύεσαι και μην το κάνεις νάζι, γιατί ο Θεός την ομορφιά σαν άνθος την τινάζει. άρεσε σε 60 |
| • | Μην καμαρώνεις στην αρχή προτού ιδείς το τέλος. άρεσε σε 53 |
| • | Μες στα πολλά παινέματα τα πιο πολλά είναι ψέματα. άρεσε σε 31 |
| • | Ο Μανώλης, με τα λόγια, χτίζει ανώγια και κατώγια. για αυτούς που λένε μεγάλα λόγια και δίνουν υποσχέσεις χωρίς έργα άρεσε σε 29 |
| • | Έχετε γεια γειτόνισσες κι εγώ ψηλά αρμενίζω. έκφραση ικανοποίησης για επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος συγκριτικά με άλλους άρεσε σε 27 |
| • | Όποιος καμαρώνει γι’ αφεντιά, πρέπει κι αφέντης να ‘ναι. άρεσε σε 27 |
| • | Πολύ κο-κο και κανένα αβγό. άρεσε σε 27 |
| • | Για δέστε με γειτόνισσες, πλεμόνια τηγανίζω. για όσους περηφανεύονται για κάτι ασήμαντο άρεσε σε 23 |
| • | Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει. άρεσε σε 23 |
| • | Άβρακος έβαλε βρακί, σε κάθε πόρτα το έδειχνε. άρεσε σε 15 |
| • | Θα πηδήξω τάτα, θα σε δω παιδάκι μου. δηλαδή, να δούμε τι μπορείς να κάνεις, ανεξάρτητα από το τι λες άρεσε σε 13 |
| • | Άκουσα τα κουδούνια σου κι έλεγα μάντρες έχεις. άρεσε σε 12 |
| • | Άλλη καμιά δε γέννησε, μόνο η Μαρία το Γιάννη. άρεσε σε 12 |
| • | Κόρδα και φούντα, και τ’ άσπρα πού ‘ντα. για αυτούς που επιδεικνύουν πλούτο χωρίς να έχουν λεφτά ή για όσους αθετούν υποσχέσεις αποπληρωμής χρεών (άσπρα=λεφτά) άρεσε σε 12 |
| • | Έκανε τ’ άχυρα κομμάτια. για αυτούς που καταγίνονται με επιδεικτικό τρόπο με πράγματα ήσσονος σημασίας άρεσε σε 9 |
| • | Γέρος και ξένος για πολλά καυχιέται. άρεσε σε 8 |
| • | Εγώ είμαι εδώ, που σπάω το αυγό. για καυχησιολογία χωρίς λόγο άρεσε σε 7 |
| • | Έκανε κι ο κόκορας αυγό και δεν έχει πού να το βάλει. άρεσε σε 6 |
| • | Όλο το αυγό στην πίτα. για κάποιον που παινεύεται για κάτι ευτελές και κοινότοπο άρεσε σε 5 |
Αυταρέσκεια | |
| • | Καθένας το σκατό του μηλοκύδωνο το έχει. άρεσε σε 10 |
Βλακεία | |
| • | Ουδείς μωρότερος των ιατρών, εάν δεν υπήρχαν οι διδάσκαλοι. άρεσε σε 183 |
| • | Χαζό παιδί, χαρά γεμάτο. άρεσε σε 69 |
| • | Όποιος δεν έχει μυαλό, έχει πόδια. άρεσε σε 50 |
| • | Σαράντα πέντε Γιάννηδες ενός κοκόρου γνώση. άρεσε σε 32 |
| • | Τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος. άρεσε σε 21 |
| • | Να ‘χαν οι κουρούνες γνώση, να μας δάνειζαν καμπόση. άρεσε σε 18 |
| • | Τα χαζά τα πουλιά τα κάνει ο θεός φωλιά. άρεσε σε 11 |
| • | Κρατεί τα δράμια και χάνει τα καντάρια. |
| • | Τα μυαλά σου και μια λύρα να χορεύει η καλομοίρα. |
Αναποτελεσματικότητα | |
| • | Διψάει η αυλή του για νερό κι αυτός αλλού ποτίζει. άρεσε σε 54 |
| • | Ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. άρεσε σε 51 |
| • | Αν βάζεις τον κώλο σου να σου κάνει δουλειά, σκατά δουλειά θα κάνει. άρεσε σε 45 |
| • | Ή στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. άρεσε σε 45 |
| • | Τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε; Με ήλιο τα μπάζουμε, με ήλιο τα βγάζουμε. για ατελέσφορες προσπάθειες άρεσε σε 39 |
| • | Πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος. άρεσε σε 38 |
| • | Αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού έχω εγώ το πόνο. για προσφερόμενες λύσεις που δεν έχουν σχέση με το πρόβλημα ή για παραπλανητικές ενέργειες εκ του πονηρού άρεσε σε 36 |
| • | Στραβός στραβόν οδήγαγε κι ηύραν κι οι δυο το βράχο. άρεσε σε 34 |
| • | Της νύχτας τη δουλειά τη βλέπει η μέρα και γελά. άρεσε σε 31 |
| • | Διάλεξε, ξεδιάλεξε, στην κοπριά κατάντησε. άρεσε σε 29 |
| • | Με κουβαλητό νερό ο μύλος δε γυρίζει. άρεσε σε 27 |
| • | Με τις πορδές δε βάφονται αβγά. άρεσε σε 25 |
| • | Τον κώλο βάζει ο μάγειρας, σκατά θα μαγειρέψει. άρεσε σε 24 |
| • | Έκαψ’ την καλύβα του να μην τον τρων’ οι ψύλλοι. για καταστροφικές διορθωτικές κινήσεις άρεσε σε 18 |
| • | Κουτσός στον κάμπο έτρεχε να πιάσει καβαλάρη. άρεσε σε 17 |
| • | Πάρε την κάργια οδηγό, να φας σκατό με το κιλό. άρεσε σε 14 |
| • | Τυφλός τυφλόν οδήγαγε κι οι δυο στο λάκκο πέσαν. άρεσε σε 12 |
| • | Όποιος αέρα κυνηγά, αέρας τονε παίρνει. για μη επιτεύξιμους ή ανύπαρκτους στόχους άρεσε σε 12 |
| • | Παστρική καλή Θοδώρα και λαδοπερεχυμένη. άρεσε σε 11 |
| • | Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι, αργεί να ξημερώσει. άρεσε σε 10 |
| • | Μούντζω κατά του Κουρουνιού, σπάσανε οι μπογάνες. ο Κουρουνιός είναι χωριό της Αρκαδίας, η μπογάνα είναι φαΐ —αρνάκι στη γάστρα άρεσε σε 10 |
| • | Κίνησε ο Οβριός για το παζάρι κι έτυχε να ‘ναι Σάββατο. για όσους αποφασίζουν να κάνουν κάτι που δεν το συνηθίζουν και τελικά παρουσιάζεται ή προφασίζονται ένα εμπόδιο άρεσε σε 9 |
| • | Πάει ανάποδα, σαν τον κάβουρα. για αναποτελεσματικές μεθόδους και λύσεις άρεσε σε 8 |
| • | Χίλια κλήματα, δέκα σταφύλια. άρεσε σε 8 |
| • | Χίλιοι γδυμένοι δεν ντύνουν έναν γδυμνό. άρεσε σε 7 |
| • | Βάρ’ εμείς, πέσ’ εμείς. για επιθετική πρωτοβουλία που οδήγησε σε ήττα άρεσε σε 6 |
| • | Κεφαλλονίτικος παπάς διαβάζει με σοφία, τα δώδεκα Ευαγγέλια τα βγάζει δεκατρία. άρεσε σε 6 |
| • | Ανακατωμένα γνέματα, κακοϋφασμένα πανιά. άρεσε σε 6 |
| • | Πήγαμε στη Ρώμη και δεν είδαμε τον Πάπα. άρεσε σε 4 |
| • | Όποιος πάει ανάγυρα, πάει σπίτι του. άρεσε σε 3 |
| • | Αλάτι πάει στην αλυκή και φρύγανα στο λόγγο. για άσκοπες και περιττές ενέργειες άρεσε σε 3 |
| • | Απ’ τη γύφτισσα προζύμι. για χρήση μέσων ή επίκληση βοήθειας που δεν είναι δυνατό να έχει αποτέλεσμα |
| • | Πιάσ’ τον ξυπόλητο και πάρ’ του τα παπούτσια. |
| • | Θα κουρέψουμε μια γάτα, για να φτιάσουμε μια κάπα. |
| • | Βαράει κουμπουριές στο γάμο του Καραγκιόζη. για ανόητες ενέργειες που καταλήγουν σε θεαματική αποτυχία |
| • | Άντρα μου, για να γκαστρωθώ δε μ’ ωφελούν τα ξόρκια. |
Ανικανότητα | |
| • | Δεν μπορεί να μοιράσει δυο γαϊδουριών άχυρα. άρεσε σε 83 |
| • | Χρυσάφι πιάνει, χώμα γίνεται. άρεσε σε 11 |
| • | Ο κακός ο μάστορης με τα σύνεργά του τα βάζει. άρεσε σε 11 |
| • | Αντί να βγει από την πόρτα βγαίνει από το παράθυρο. για κακές και ατελέσφορες επιλογές άρεσε σε 10 |
| • | Σαράντα χρόνια μάστορας και μάστορα γυρεύω. άρεσε σε 9 |
| • | Όποιος δεν ξέρει να γδάρει, χαλάει και κρέας και τομάρι. άρεσε σε 7 |
| • | Δεν μπορείς εσύ να κλάσεις, και κουλούρια θες να πλάσεις. |
| • | Ο κακός χέστης δυο φορές τα κάνει. |
| • | Άντρας γέρος, γυναίκες νιές, πάντα κάνουνε κακές δουλειές. |
Διστακτικότητα | |
| • | Πίσω να πάει ντρέπεται, μπροστά να πάει φοβάται. άρεσε σε 27 |
| • | Ως να συλλογιστεί ο γνωστικός, περνά το γεφύρι ο τρελός. άρεσε σε 17 |
Αχαριστία | |
| • | Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι. άρεσε σε 211 |
| • | Αχόρταγο κι αχάριστο, ποτέ μη βοηθάς. άρεσε σε 162 |
| • | Τον έμαθα να κολυμπά, γυρεύει να με πνίξει. άρεσε σε 109 |
| • | Όσο καιρό θερίζαμε «Βασίλη και Βασίλη» και σαν αποθερίσαμε, «όξω, μωρέ κασίδη!» άρεσε σε 103 |
| • | Τα καλά του Γιάννη θέμε και το Γιάννη δεν τον θέμε. άρεσε σε 57 |
| • | Του κακού αν κάνεις χάρη, σε κακό θε να το πάρει. άρεσε σε 41 |
| • | Έμαθε να βελονιάζει και γαμεί τον μάστορή του. άρεσε σε 39 |
| • | Εγώ σ’ έχτισα φούρνε μου κι εγώ θα σε χαλάσω. δηλαδή, εγώ σε δημιούργησα και εγώ θα σε καταστρέψω άρεσε σε 33 |
| • | Πάρ’ τον στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου. άρεσε σε 29 |
| • | Ανάθρεψε τον ποντικό να φάει και το σακί σου. άρεσε σε 29 |
| • | Όλην την ημέρα Καλογιάννη, και το βράδυ Κακογιάννη. για καλοπιάσματα μέχρι να γίνει η δουλειά μας άρεσε σε 26 |
| • | Όσο και να δουλέψει ο γάιδαρος, αγκάθια τον ταγίζουν. |
Πλεονεξία | |
| • | Όποιος στην ξέρα περπατεί και θάλασσα γυρεύει, ο διάβολος οπίσω του κουκιά του μαγειρεύει. (η παλιότερη εκδοχή ήταν «στον κώλο του» αντί «οπίσω του») άρεσε σε 83 |
| • | Αν δεν πεινάσουν οι φτωχοί, οι πλούσιοι δε χορταίνουν. άρεσε σε 80 |
| • | Βρέξε Θεέ μου, κάστανα και χιόνισε καρύδια. άρεσε σε 55 |
| • | Εφτά νομάτοι δυο ψωμιά κι εγώ ο καημένος ένα. για αδικαιολόγητα παράπονα άρεσε σε 32 |
| • | Το ένα μάτι στο γιαχνί και τ’ άλλο στο πιλάφι. άρεσε σε 31 |
| • | Καλόμαθε η γριά στα σύκα και εμπαινόβγαινε κι εζήτα. άρεσε σε 25 |
| • | Τα πολλά και τα περίσσια μας χαλάσανε τα ίσια. άρεσε σε 21 |
| • | Του παπά η κοιλιά είν’ αμπάρι, θέλει να φάει και να πάρει. άρεσε σε 20 |
| • | Και την πίτα σωστή και το σκύλο χορτάτο. άρεσε σε 19 |
| • | Βοήθα με φτωχέ να μη σου μοιάσω. άρεσε σε 19 |
| • | Και γαλάτα και μαλάτα και θηλυκά τ’ αρνιά. για όσους τα θέλουν όλα βολικά και προς το συμφέρον τους άρεσε σε 18 |
| • | Όποιος θέλει τα πολλά, χάνει και τα λίγα. άρεσε σε 14 |
| • | Ο πλούσιος που παρακαλάει τον Θεό, κακό έχει στο νου του. άρεσε σε 14 |
| • | Κουμπάρε φάε και ψωμί· καλά είν’ και τα κοψίδια. άρεσε σε 13 |
| • | Δώκαν του χωριάτη αυγό και το ‘θελε και ρουφηχτό. άρεσε σε 12 |
| • | Γλυκάθηκε η γριά στο μέλι, θα φάει και το κουβέλι. άρεσε σε 11 |
| • | Παπά το γαϊδούρι, παπά το σαμάρι. «επί των οικειοποιουμένων τα πάντα» άρεσε σε 6 |
| • | Του παπά και το μουλάρι του παπά και το λινάρι. «επί των οικειοποιουμένων τα πάντα» άρεσε σε 4 |
| • | Μάτια λαίμαργα, ψυχή χαμένη. |
Φιλαργυρία | |
| • | Του φτωχού του λείπουνε πολλά μα του φιλάργυρου όλα. άρεσε σε 33 |
| • | Για να μη φάγει ο γάτος το ψωμί, τρώει ο ποντικός τα ρούχα. άρεσε σε 23 |
| • | Όποιος λυπάται το καρφί, χάνει και το πέταλο. άρεσε σε 22 |
| • | Μάζευε κι ας είναι ρώγες. άρεσε σε 16 |
| • | Σαν πόσα βατσινόμουρα στον κώλο της αρκούδας; έκφραση αγανάκτησης για αισχροκερδείς που προσπαθούν να υπολογίσουν και τις λεπτομέρειες άρεσε σε 9 |
| • | Που ‘χει πολλά τα γρόσια, θέλει πάντα κι άλλα τόσα. άρεσε σε 7 |
| • | Εξόδεψε ο φιλάργυρος παράδες στ’ όνειρό του, και την αυγή κρεμάστηκε απ’ τον πολύ καημό του. |
Ισχυρογνωμοσύνη | |
| • | Έχει ο καιρός γυρίσματα να πληρωθούν τα πείσματα. άρεσε σε 75 |
| • | Όποιος δε βάζει νερό στο κρασί του, το πληρώνει διπλά το φαΐ του. άρεσε σε 29 |
| • | Το γινάτι βγάζει μάτι. άρεσε σε 27 |
| • | Στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα. άρεσε σε 12 |
| • | Θέλω την κι ας είναι χήρα και φτωχή και κακομοίρα. άρεσε σε 12 |
| • | Βάστα τα γινάτια σου να μη σου βγουν τα μάτια σου. άρεσε σε 9 |
Δύσκολοι χαρακτήρες | |
| • | Στη γειτονιά τριαντάφυλλο και μες στο σπίτι αγκάθι. για όσους κοινωνικά συμπεριφέρονται καλά, αλλά στο σπίτι είναι δύστροποι άρεσε σε 171 |
| • | Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη. άρεσε σε 71 |
| • | Το στραβό το ξύλο η φωτιά το σιάζει. δηλαδή, οι δύστροποι άνθρωποι αντιμετωπίζονται με αυστηρότητα άρεσε σε 50 |
| • | Όλα σου ξανάστροφα κι ο κώλος σου παράτρουπα. άρεσε σε 38 |
| • | Το ήμερο τ’ αρνί βυζαίνει από δυο μανάδες και το άγριο δε βυζαίνει ούτε απ’ τη μάνα του. άρεσε σε 23 |
| • | Στο καλάθι δεν χωρεί, στο κοφίνι περισσεύει. άρεσε σε 22 |
| • | Στο καρφί, καρφί δε μπαίνει. δηλαδή, στον σκληρό [κακό] η σκληρή αντιμετώπιση δεν έχει αποτελέσματα άρεσε σε 20 |
| • | Όσες πράσινες φοράδες, τόσες καλοπεθεράδες. άρεσε σε 20 |
| • | Εκάκιωσεν ο μπάμπακας κι η λίμνη δεν το ξέρει. για όσους έχουν τη ματαιοδοξία να πιστεύουν ότι η δυσφορία ή ο θυμός τους πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη (μπάμπακας=βάτραχος) άρεσε σε 18 |
| • | Όπου γέρος κακό σκάνταλο, όπου γριά κακή βουλή. για δύστροπους γέροντες άρεσε σε 17 |
| • | Τι κυράτσα παπαδιά, τι κυράτσα ράφταινα. με την έννοια ότι η κοινωνική θέση δεν είναι ελαφρυντικό για τον κακό χαρακτήρα άρεσε σε 14 |
| • | Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι. ερμηνεία: χωρίς διάθεση συνεννόησης, αταίριαστοι και ξεροκέφαλοι (χρησιμοποιείται μάλλον λανθασμένα και για να δηλώσει συνυπευθυνότητα σε κακής ποιότητας δουλειά) άρεσε σε 13 |
| • | Δεν τον πιάνεις ούτε στο σακί ούτε στο σακούλι. για δύστροπους ανθρώπους άρεσε σε 10 |
| • | Άντρας με μουστάκι και γυναίκα με βυζί δεν θέλουν ορμήνια. δηλ. δεν δέχονται εύκολα συμβουλές ή εντολές, ή δεν τις χρειάζονται άρεσε σε 9 |
| • | Η φακή νερό δεν είχε και έβραζε με το ζουμί της. |
| • | Ο καλός ο πεθερός, γάιδαρος καμαρωτός και η κακιά η πεθερά, κολοβή οχιά. |
Απάθεια | |
| • | Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται. άρεσε σε 95 |
| • | Μακριά απ’ τον κώλο μου, κι ας είναι δέκα μέτρα. άρεσε σε 47 |
| • | Από πίτα που δεν τρως, τι σε νοιάζει κι αν καεί. άρεσε σε 45 |
| • | Μαριγούλα Μαριγώ, κι αν δε με θες, να κι εγώ! άρεσε σε 38 |
| • | Άνεμος που δεν μποδίζει, άφησέ τον κι ας βουίζει. άρεσε σε 27 |
| • | Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται. άρεσε σε 20 |
| • | Το χωριό καιγότανε κι η νύφη στολιζότανε. άρεσε σε 20 |
| • | Τον ξεδιάντροπο φτύνανε κι έλεγε ψιχαλίζει. για αυτούς που αδιαφορούν για την υπόληψή τους και δεν αντιδρούν στις προσβολές άρεσε σε 15 |
| • | Κάτι τρέχει στα γύφτικα. άρεσε σε 15 |
| • | Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν. άρεσε σε 13 |
| • | Δε φοβάται ο παστουρμάς τ’ αλάτι. για όσους έχουν υποστεί πολλά και αντέχουν ακόμα περισσότερα άρεσε σε 13 |
| • | Εμείς οι βλάχοι, όπως λάχει. άρεσε σε 12 |
| • | Χέστηκε η Φατμέ στο Γενί τζαμί. άρεσε σε 10 |
| • | Χέστηκε η φοράδα στ’ αλώνι. άρεσε σε 8 |
| • | Καημό που το ‘χε η ρίγανη, που εκάη το καταράχι. άρεσε σε 8 |
| • | Χέστηκε ο Πολύδωρος που ‘ναι στα πόδια γρήγορος. άρεσε σε 5 |
Αυτοκαταστροφή | |
| • | Το δάσος από τα ίδια του τα ξύλα καίγεται. που σημαίνει ότι τα στοιχεία που απαρτίζουν ή χαρακτηρίζουν μπορεί να γίνουν και αιτία καταστροφής. άρεσε σε 22 |
| • | Ξύνεται στην γκλίτσα του τσοπάνη. άρεσε σε 21 |
| • | Έκαψ’ την καλύβα του να μην τον τρων’ οι ψύλλοι. για καταστροφικές διορθωτικές κινήσεις άρεσε σε 18 |
| • | Η κότα σγαρλίζοντας τα μάτια της θα βγάλει. με την έννοια «μην τα σκαλίζεις» άρεσε σε 16 |
Μεμψιμοιρία | |
| • | Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα. άρεσε σε 30 |
| • | Κλαίν’ οι χήρες, κλαίν’ κι οι παντρεμένες. για όσους παραπονούνται χωρίς λόγω εξομοιούμενοι με άλλους που έχουν λόγο άρεσε σε 23 |
| • | Όπου φτωχός κι η μοίρα του. άρεσε σε 23 |
Παράνοια & Τρέλα | |
| • | Η τρέλα δεν πάει στα βουνά. άρεσε σε 24 |
| • | Γελά ο τρελός στ’ αγέλαστα. άρεσε σε 24 |
| • | Τον τρελό κι αν ορμηνεύεις, κρύο σίδερο δουλεύεις. άρεσε σε 21 |
| • | Ο τρελός με την τρελάρα του, γεμίζει την κοιλάρα του. άρεσε σε 17 |
| • | Ο τρελός και το άσπρο άλογο από ένα μίλι φαίνονται. άρεσε σε 15 |
| • | Στο κάθε σπίτι ένας τρελός και στο δικό μας όλοι. άρεσε σε 11 |
| • | Ο λωλός κουδούνια έχει, μοναχός του τα βαράει. άρεσε σε 9 |
| • | Όλ’ οι Χιώτες είν' λωλοί, ποιος ολίγο ποιος πολύ. άρεσε σε 8 |
| • | Οι τρελοί κουδούνια δεν έχουν. άρεσε σε 6 |
| • | Απ’ τα πολλά τα γέλια, τον καταλαβαίνεις τον τρελό. |
Δειλία | |
| • | Το μάτι δειλό μα το χέρι τολμηρό. άρεσε σε 57 |
| • | Ο φοβητσιάρης άνθρωπος φοβάται και το δίκιο του. άρεσε σε 17 |
Κακία | |
| • | Του κακού, κακό μην κάνεις, το δικό του τόνε φτάνει. άρεσε σε 86 |
| • | Ν’ άκουγε ο Θεός τον κόρακα, όλοι οι γάιδαροι θα ψοφούσαν. άρεσε σε 57 |
| • | Κάλλιο να ζεις με το διάολο παρά με κακιά γυναίκα. άρεσε σε 52 |
| • | Το πρωινό κακός, το βράδυ χειρότερος. με την έννοια ότι αυτός που είναι κακός από μικρός γίνεται χειρότερος με τα χρόνια άρεσε σε 38 |
| • | Κακό χωριό τα λίγα σπίτια. άρεσε σε 31 |
| • | Ο κακός κακά λογιάζει. άρεσε σε 30 |
| • | Όπου δεις κακή γυναίκα δυο βολές τηνε χαιρέτα. |
| • | Ο άνθρωπος γίνεται κακός γιατί τον αδικούνε. |
Φθόνος & Ζήλια | |
| • | Το δέντρο που ‘χει τον καρπό, όλο πετροβολιέται. άρεσε σε 79 |
| • | Το μάτι σπάει την πέτρα. άρεσε σε 53 |
| • | Να ‘ταν η ζήλια ψώρα, θα ξυνόταν όλη η χώρα. άρεσε σε 41 |
| • | Μητ’ ο σκύλος τρώει τ’ άχυρο μήτε τον γάιδαρο αφήνει. για αυτούς που δεν αφήνουν τους άλλους να επωφεληθούν όταν δεν μπορούν να επωφεληθούν οι ίδιοι άρεσε σε 41 |
| • | Άσπρο κώλο που ‘χει η νύφη, να ‘χαμε και μεις οι γύφτοι. άρεσε σε 40 |
| • | Μία αλεπού κοψονούρα, όλες τις θέλει κοψονούρες. άρεσε σε 23 |
| • | Παπάς παπά καλό δεν θέλει. άρεσε σε 15 |
| • | Η ζούλια να ‘τανε κασίδα, θα κατέβαινε ως τα φρύδια. άρεσε σε 14 |
| • | Του ζηλιάρη είναι γραμμένο να ‘ναι το συκώτι του πρησμένο. |
Μικροπρέπεια | |
| • | Το γύφτο κάναν βασιλιά κι αυτός γύρευε ρείκια. άρεσε σε 54 |
Θρασύτητα | |
| • | Εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι. άρεσε σε 78 |
| • | Όποιος σε κλάσει χέσε τον μη βγει καλύτερός σου. άρεσε σε 70 |
| • | Το μάτι δειλό μα το χέρι τολμηρό. άρεσε σε 57 |
| • | Η γριά δεν είχε δόντια κι ήθελε και παξιμάδια. άρεσε σε 56 |
| • | Αντί να βογκάει ο γάιδαρος βογκάει ο καβαλάρης. άρεσε σε 48 |
| • | Έκανε η μύγα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο. άρεσε σε 47 |
| • | Σ’ αγαπώ κυρά να κλάνεις, αλλά μην το παρακάνεις. για κάποιον που εκμεταλλεύεται την ανοχή των άλλων και αποθρασύνεται άρεσε σε 39 |
| • | Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα. άρεσε σε 29 |
| • | Χόρτασ’ η ψείρα και βγήκε στον γιακά. άρεσε σε 29 |
| • | Ελάτε γνωστικοί να φάτε του τρελού το βιος. άρεσε σε 25 |
| • | Εβγήκε και το τζίτζιφο και παριστάν’ το φρούτο. άρεσε σε 24 |
| • | Φάε κουμπάρε ελιές –καλό είν’ και το χαβιάρι. άρεσε σε 23 |
| • | Δώσε θάρρος στο χωριάτη να σ’ ανέβει στο κρεβάτι. άρεσε σε 21 |
| • | Κώλος που ‘μαθε να κλάνει, εύκολα δε ξεμαθαίνει. άρεσε σε 21 |
| • | Σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το κεφάλι. άρεσε σε 17 |
| • | Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω. άρεσε σε 15 |
| • | Σηκώθηκαν τ’ αγγούρια να πηδήξουν το μανάβη. άρεσε σε 15 |
| • | Ήρθαν τα άγρια να διώξουν τα ήμερα. άρεσε σε 14 |
| • | Δεν το ‘χω που θα περάσει ο ψύλλος απ’ το μουστάκι μου, μόνο που θα κάμει μονοπάτι. δηλ. θα αποθρασυνθεί και θα νομίσει πως μπορεί να επαναλάβει την προσβολή άρεσε σε 10 |
| • | Η γριά δεν έλπιζε να παντρευτεί και αρραβώνα γύρευε. για υπερβολικές απαιτήσεις ενώ λείπουν τα στοιχειώδη άρεσε σε 7 |
| • | Τον μαστραπά τον έσπασες, κρασί τι μου γυρεύεις; |
| • | Τούρκον είδες; Γρόσια θέλει. Κι άλλον είδες; Κι άλλα θέλει. |
| • | Γελά που κλάνει μα δεν του πιάνει. επί «αναιδών εγκαυχωμένων αντί να αισχύνονται εν αισχροίς» (που λέει και ο Νικ.Πολίτης) |
| • | Δώσ’ μου το ψωμάκι σου να σ’ το δίνω από λίγο. |
| • | Δωσ’ μου κυρά τον άνδρα σου και παρ’ τον κόπανό μου. για όσους ζητούν μια εξυπηρέτηση που προφανώς θα ζημιώσει αυτόν που θα βοηθήσει |
| • | Αν χωρατέψεις με το γάιδαρο, θα σε χτυπήσει στο πρόσωπο με την ουρά. |
Απερισκεψία | |
| • | Μην παίζεις με τη φωτιά. άρεσε σε 40 |
| • | Ξύνεται στην γκλίτσα του τσοπάνη. άρεσε σε 21 |
| • | Στον πόρδο μη θαρρεύεσαι και χέσεις το βρακί σου. άρεσε σε 21 |
| • | Γίδα που τρέχει στον γκρεμό, ποτέ δεν έχει σκοτωμό. άρεσε σε 15 |
| • | Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του. άρεσε σε 14 |
| • | Λόγον και πέτραν έριξες, δεν θα τα ξαναπιάσεις. άρεσε σε 13 |
Υποκρισία | |
| • | Ας πηδάμε κι ας γελάμε για να λεν πως δεν πεινάμε. άρεσε σε 83 |
| • | Ο άντρας μου είναι κερατάς κι εγώ καλή γυναίκα. άρεσε σε 48 |
| • | Μπρος φίλος και πίσω σκύλος. άρεσε σε 44 |
| • | Απορία ψάλτου βηξ. άρεσε σε 42 |
| • | Φωνάζει ο κλέφτης για να φοβηθεί ο νοικοκύρης. άρεσε σε 37 |
| • | Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις. άρεσε σε 30 |
| • | Ο πρωτομυριστής και πρωτοκλαστής. για αυτούς που πρωτοστατούν στις διαμαρτυρίες για να συγκαλύψουν την υπαιτιότητά τους άρεσε σε 28 |
| • | Κλαίει η αλεπού που πήρε ο αετός την κλώσα. άρεσε σε 27 |
| • | Ανάθελα ξεκίνησε και θελητά του πήγε. για τους προσποιούμενους άρνηση άρεσε σε 17 |
| • | Μπροστά σου απλώνει τα χαλιά, πίσω σ’ ανοίγει λάκκους. άρεσε σε 15 |
| • | Τον ζωντανό αγάπαγε και τα μνημόσυν’ άσ’ τα. άρεσε σε 12 |
| • | Πάρ’ τη σκούφια σου και βάρα με. για κάποιον που μας κατηγορεί ενώ κάνει τα ίδια και χειρότερα άρεσε σε 11 |
| • | Όλη μέρα Καλογιάννη και το βράδυ Κακογιάννη. (για όσους καλοπιάνουν κάποιον μέχρι να γίνει η δουλειά τους και μετά τον κακολογούν ή τον αγνοούν) άρεσε σε 11 |
| • | Για τον πόνο του βοδιού, γλείφει ο λύκος το ζυγό. λέγεται για παραπλανητικούς επαίνους που αποκρύπτουν τις πραγματικές προθέσεις άρεσε σε 9 |
| • | Παπάς εγίνεις Κώστα; Το ‘φερ’ η κατάρα. για υποκριτική υποβάθμιση μιας καλής προσωπικής εξέλιξης άρεσε σε 8 |
| • | Αντίς να βογκάει το βόδι, βογκάει τ’ αμάξι. άρεσε σε 7 |
| • | Έχετε γεια γειτόνισσες, πάω να κοινωνήσω, και άμα γυρίσω απ’ την εκκλησιά, έρχομαι να σας βρίσω. |
| • | Αντιπατώ κι αντιλαλώ για τους κακούς γειτόνους. |
| • | Εβατεύονταν η γίδα και τον τράγο τσούζει ο κώλος. για όσους διαμαρτύρονται για προβλήματα που δεν είναι δικά τους, για τα οποία μπορεί να ευθύνονται και οι ίδιοι |
Μάσκες | |
| • | Κι αλευρωμένος να ‘ναι ο ποντικός, η γάτα τον γνωρίζει. άρεσε σε 47 |
| • | Από ‘ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα. άρεσε σε 43 |
σελίδα 7 από 17
| «προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συγγενές είδος με τις παροιμίες είναι και οι Παροιμιακές Φράσεις
Ξένες Παροιμίες υπάρχουν στη σελίδα: Ξένες Παροιμίες
Επιπλέον, αρκετές «βωμολοχικές» παροιμίες θα βρείτε στα: Ακατάλληλα και στη σελίδα με τις Αθυρόστομες Παροιμίες .
Πολύ κοντά στις παροιμίες είναι και οι: Θυμόσοφες Ρήσεις
Για αποκλειστικά αρχαίες παροιμίες υπάρχει η σελίδα:
Αρχαίες Ελληνικές Παροιμίες
