Παράρτημα ΙΙ: Λατινομάθεια
Ενδιαφέρουσες Λατινικές Λέξεις
| Λατινική Λέξη | Μετάφραση |
| A | |
| addendum | πρέπει να προστεθεί |
| adsum | απών |
| adversus | αντίθετος |
| albus-alba | λευκός-λευκή |
| algidus | κρύος |
| alibi | αλλού |
| alius-alia-aliud | άλλος-άλλη-άλλο |
| altus | ψηλά |
| alias | άλλοτε, αλλιώς, ψευδώνυμο |
| ambulo | περπατώ |
| amicus- amica | φίλος - φίλη |
| amo | αγαπώ |
| amor | αγάπη |
| antebellum | προπολεμικά |
| anima | ψυχή |
| animal | ζώο |
| annus | έτος |
| antiquus -a -um | αρχαίος-α-ο |
| anxius -a -um | ανήσυχος |
| aparratus | εφοδιασμένος, έτοιμος, εξοπλισμός, εφόδιο |
| apprime | προ πάντων, υπεράνω όλων |
| aqua | νερό |
| aquarius -a -um | υδατικός, υδροχόος |
| arbor | δέντρο |
| arcanum | ιερό μυστικό |
| arcus | τόξο, καμάρα |
| area | άδεια περιοχή σε πόλη |
| argentum | ασήμι, άργυρος, χρήμα |
| arguendo | χάριν επιχειρηματολογίας |
| argumentum | επιχείρημα, απόδειξη |
| articulus | άρθρωση, τμήμα |
| artifex | καλλιτέχνης |
| asinus | γάιδαρος |
| attentio | προσοχή |
| audio | ακούω |
| augustus | ένδοξος |
| aurora | αυγή |
| auxilium | βοήθεια |
| | |
| B | |
| barba | γενειάδα |
| beata | ευλογημένη |
| bellum | πόλεμος |
| bellus -a -um | ωραίος-α-ο |
| bene | καλά |
| benevolens | καλοθελητής |
| bis | δις |
| brevis | σύντομος |
| C | |
| cacare | χέζω |
| calor | ζέστη |
| cancer | νότια, καύσωνας, καλοκαιρινή αρρώστια |
| candidus | λαμπερός, λαμπρός |
| candor | απαστράπτουσα λευκότητα, τίμιος, καθαρός, ξεκάθαρος |
| canis | σκύλος |
| canto | τραγουδώ |
| caput | κεφάλι |
| carmen - carmina | τραγούδι - τραγούδια |
| casa | καλύβα |
| casu | συμπτωματικά |
| casus | αιτία, ατύχημα, πτώση |
| census | περιουσία, φόρος |
| centurio | εκατόνταρχος, κεντυρίων |
| cliens (γεν. clientis) | πελάτης, προστατευόμενος |
| coitus | συνάντηση, σύσκεψη, συνύπαρξη (μτγν. συνουσία) |
| complexus | συνδυασμός, σύνθεση, σύμπλεγμα, συλλογισμός |
| compositus | σύνθετος |
| computo | υπολογίζω |
| conceptum | αντιληπτό |
| conlega | συνάδελφος |
| conscious | ενσυνείδητος, ενήμερος |
| consensus | ομοφωνία, συναίνεση |
| constantia | σταθερότητα |
| construo | κατασκευάζω , χτίζω |
| consulo | στοχάζομαι, φροντίζω, συμβουλεύω |
| contactus | άγγιγμα, επαφή |
| conventus | συνέδριο, συνέλευση |
| cor (γεν.cordis) | καρδιά |
| cosmeta | υπηρέτρια γυναίκας |
| creator | δημιουργός |
| crux | σταυρός |
| cubiculum | κρεβατοκάμαρα |
| culpa | αμάρτημα (μτγν. γυν. κόλπος) |
| culus | κώλος |
| cumulus | σωρός |
| cunnus | αιδοίο |
| curriculum | αγώνισμα δρόμου, αγωνιστικός γύρος |
| D | |
| damno | καταδικάζω |
| debitum | χρέος |
| decisio | απόφαση |
| delectus | επιλογή |
| deleo | καταστρέφω, σβήνω |
| deletum | διαγραμμένο, κατεστραμμένο |
| delicate | πολυτελώς |
| delirium | παραλήρημα |
| demens | τρελός |
| destino | στερεωμένο, καθορισμένο, το πεπρωμένο |
| deus | θεός |
| dexter | δεξιά |
| dico | λέω |
| dictum | λεχθέν, η απόφαση (νομικός και διοικητικός όρος) |
| dies (γεν. diei) | μέρα |
| disco | διδάσκομαι, μαθαίνω |
| divinus, divina | θεϊκός, θεϊκή |
| dixi | είπα! |
| domina | κυρία |
| dormio | κοιμάμαι |
| duco | σκέφτομαι, σχεδιάζω, οδηγώ, διατάζω |
| duro | αντέχω. διαρκώ, σκληραίνω |
| dux | διοικητής |
| E | |
| eduro | διαρκώ, αντέχω |
| elememtum | στοιχείο |
| emeritus | αυτός που έχει αφυπηρετήσει |
| eminus | o εξ αποστάσεως |
| eqvus | άλογο |
| erga | έναντι |
| etsi | αν και |
| excelsior | πιο ψηλά |
| exit | αυτός βγαίνει |
| extremus | ακραίος |
| F | |
| faber | επιδέξιος, εφευρετικός, τεχνίτης (εξ ου και fabrica) |
| facies | φόρμα, εξωτερική όψη, φάτσα |
| factum | πράξη, γεγονός, επίτευγμα |
| fama | φήμη |
| faustus | καλότυχος |
| felix | ευτυχισμένος |
| fellare | ρουφώ (εξ ου και fellatio=τσιμπούκι) |
| femina | γυναίκα |
| fidelis | πιστός |
| fidelitas | πίστη |
| filius, filia | γιος, κόρη |
| finis | τέλος |
| firmus | σταθερός, δυνατός, αξιόπιστος |
| flos (γεν. floris) | λουλούδι |
| forensis | νομικός |
| forte | τυχαία |
| fortis | δυνατός, γενναίος |
| fortuna | τύχη, περιουσία |
| fragmentum | απόσπασμα, θραύσμα κειμένου |
| frater | αδερφός |
| fructus | φρούτο, καρπός, κέρδος |
| fuga | φυγή, πτήση |
| furiosus | οργισμένος, φουριόζος |
| futuo | γαμώ |
| fututus | γαμημένος |
| G | |
| geminus - gemini | δίδυμος – δίδυμοι |
| genitalia | όργανα |
| genius | πνεύμα |
| genus | είδος, κατηγορία, το γένος |
| gladiator | μονομάχος |
| gladius | σπαθί |
| gloria | φήμη, δόξα |
| Gnatia | Εγνατία |
| gradus | βαθμίδα, σκαλοπάτι |
| gratia | χάρη, ευγνωμοσύνη |
| gravis | βαρύς, σοβαρός |
| gravitas | βάρος, σπουδαιότητα |
| H | |
| habeo | έχω |
| habitus, habita | μτχ. του habeo (έχω), μτγν. τόπος προέλευσης, διαβίωσης |
| herba | χόρτο, πράσινο φυτό |
| hic | εδώ |
| hoc | αυτό |
| honor | τιμή |
| horrendus | τρομερός |
| humus | χώμα |
| I, J | |
| ibi | εκεί |
| idem | ο ίδιος |
| ignis | φωτιά |
| immo | βεβαίως ναι |
| imprimatur | τυπωθείτω |
| imprimis | καταρχήν |
| incognitus | ο χωρίς έλεγχο, άγνωστος, ο μη αναγνωρίσιμος |
| inde | συνεπώς, επομένως |
| industria | επιμέλεια |
| infra | κάτω, από κάτω |
| inserto | εισάγω |
| insignia | εμβλήματα, διακριτικά στολής |
| insomnia | αϋπνία |
| insula | νησί |
| insulatus | απομονωμένος σε νησί |
| integer | ολόκληρος, πλήρης, ακέραιος |
| intellego | αντιλαμβάνομαι |
| inter | μεταξύ, ανάμεσα |
| interim | στο μεταξύ |
| interior | εσωτερικό |
| ipse-ipsa-ipsum | [εγώ] ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο |
| is, ea, id | αυτός, η, ό |
| item | ομοίως |
| iunior ή junior | νέος |
| ius (γεν.iuris) | νόμος |
| iustus | δίκαιος, αμερόληπτος, σωστός |
| juvenis | νέος |
| L | |
| labor | δουλειά, αγγαρεία, κακουχία |
| lac (γεν.lactis) | γάλα |
| lapis | πέτρα |
| lex (γεν.legis) | νόμος |
| libellus | μικρό βιβλίο |
| liber | βιβλίο |
| libra | ζυγαριά |
| licet | επιτρέπεται |
| limbus | σύνορο, περιθώριο |
| linea | κλωστή, γραμμή |
| lingua | γλώσσα |
| liquor | ρευστό, υγρό |
| literati | εγγράμματοι, οι μορφωμένοι |
| longus | μακρύς |
| lumen | φως, λάμπα |
| luna | φεγγάρι |
| lupa | πόρνη (από λύκαινα) |
| lupus | λύκος |
| lux | φως |
| M | |
| machina | μηχανή, εφεύρεση |
| magnificus | υπέροχος |
| magnus – magna | μεγάλος – μεγάλη |
| magnum | μεγάλο |
| maistas | μεγαλειότητα |
| major | μεγαλύτερος |
| maleficus | κακός |
| manipulus | χούφτα, μικρή στρατιωτική μονάδα |
| manus | χέρι |
| mare | θάλασσα |
| mater (γεν. matris) | μητέρα |
| materia | οικοδομικά υλικά |
| matrimonium | γάμος |
| maximus | μέγιστος |
| medicus | γιατρός |
| medius | μέσος |
| melior | καλύτερος |
| memorabilia | αναμνηστικά, ενθύμια |
| memoria | μνήμη |
| mens (γεν. mentis) | νους |
| mens (γεν. mensis) | μήνας |
| mentula | πέος |
| mercator | έμπορος |
| merda | σκατά |
| meridies | μεσημέρι |
| meritus | αξιότιμος |
| miles (γεν. militis) | στρατιώτης |
| ministro | υπηρετώ, βοηθώ |
| minor | μικρότερος |
| minuta | μικρή υποδιαίρεση |
| mirabilis | θαυμαστός, θαυμάσιος, ασυνήθιστος |
| modulus | μικρό μέτρο, μτγν. ανεξάρτητη μονάδα, μονάδα μέτρησης |
| monstro | δείχνω |
| mors (γεν. mortis) | θάνατος |
| multi | πολλοί |
| mundus | κόσμος |
| | |
| N | |
| natalis | γενέθλια |
| navis | πλοίο |
| nebula | ομίχλη, σύννεφο |
| negotium | επιχείρηση, ασχολία |
| nemo | κανείς |
| niger | μαύρος |
| nihil | τίποτα |
| nisi | εκτός από |
| niveus | λευκός |
| nodus | κόμπος |
| noli | μη |
| nomen | όνομα |
| nos | εμείς |
| notarius | γραμματέας, στενογράφος, πρακτικογράφος |
| novalis | καλλιεργημένος αγρός, σοδειά |
| novus, nova | νέος, νέα |
| nox (γεν noctis) | νύκτα |
| nucleus | κουκούτσι, πυρήνας |
| nullus | κανένας |
| O | |
| odio | μισώ, απεχθάνομαι |
| officium | καθήκον, ευθύνη, υπηρεσία |
| omnibus | όλοι, για όλους |
| omnipotens | παντοδύναμος |
| omnis | όλα |
| optimus | άριστος |
| orbis | κύκλος, τροχιά |
| ordo | τάξη, διαταγή |
| P | |
| pactum | συμφωνία, συνθήκη |
| pacunia | λεφτά |
| paganus | χωριάτης |
| panis | ψωμί |
| par | ίσος, όμοιος |
| parens | γονείς |
| pater (γεν. patris) | πατέρας |
| pathicus | πούστης |
| pax (γεν. pacis) | ειρήνη |
| peccavi | ήμαρτον |
| penis | ουρά (και μτφ. πέος) |
| per | για, επειδή |
| perfectus | τέλειος |
| periculus | κίνδυνος |
| pictor | ζωγράφος |
| piscator | ψαράς |
| piscis | ψάρι |
| plebs (γεν. plebis) | ο λαός, οι πληβείοι |
| plus | περισσότερο |
| pons (γεν. pontis) | γέφυρα |
| pontifex | μέλος ιερατείου στην αρχαία Ρώμη, μτγν. ο Πάπας |
| populus | λαός |
| positus | τοποθετώ, ξαπλώνω |
| post | μετά, πίσω |
| postulatum | ζητούμενο |
| primo | πρώτος, πρώτα |
| princeps | πρίγκιπας |
| principium | προέλευση, αρχή |
| profundum | βάθος, άβυσσος |
| prohibeo | απαγορεύω |
| promptus | προετοιμασμένος, έτοιμος |
| protesto | διακηρύττω |
| proximus | πλησιέστερος |
| prudens | συνετός, φρόνιμος |
| publicus | δημόσιος |
| pulsus | παλμός |
| punctum | σημείο, κυριολ. μικρή τρύπα |
| Q | |
| quaere | θα ρώταγες (συνηθισμένη έκφραση) |
| quantus | πόσος |
| quartus | ένα τέταρτο |
| quasi | σαν να |
| qui, quae, quod | οποίος |
| quis, quid | οποιοσδήποτε, ποιος, ποιο |
| R | |
| rarus | σπάνιος |
| realis | σχετικά |
| recte | σωστά |
| rectum | το δίκαιο |
| res | πράγμα |
| resisto | αντιστέκομαι |
| rota | ρόδα |
| rotare | στριφογυρίζω |
| rotundus | στρογγυλός |
| rubrica | κόκκινη γη, νόμος με τον κόκκινο τίτλο |
| rusticus | χωριάτικος |
| S | |
| sacer -sacra -sacrum | ιερός – ιερή - ιερό |
| sagittarius | τοξότης |
| salarium | επίδομα λεγεωνάριων για αλάτι, μισθός |
| saluto | εύχομαι υγείαν, χαιρετώ |
| salve (πληθ. salvete) | χαίρε |
| sanctus | άγιος, ιερός |
| sanguis (γεν. sanguinis) | αίμα |
| satelles | σωματοφύλακας, δορυφόρος |
| satis | αρκετά |
| schola | σχολή, επίλεκτη μονάδα |
| scientia | γνώση, μτγν. επιστήμη |
| scio | γνωρίζω |
| scribo | χαράσσω, γράφω |
| scriptor | συγγραφέας |
| sector | κόφτης |
| sectus | τρόπος ζωής, σχολή σκέψης |
| sed | αλλά |
| semi | μισο- |
| semper | πάντα |
| senex - senior | μεγάλος (σε ηλικία)- μεγαλύτερος |
| sensus | αίσθηση, έννοια |
| series | σειρά, αλυσίδα |
| serpens | φίδι |
| servo | παρακολουθώ, προστατεύω, προσέχω, υπηρετώ |
| signum | σημάδι |
| silvestris | δασώδης, ερημικός |
| simplex | απλός, αγνός |
| sine | χωρίς |
| societas | συνεταιρισμός, συμμαχία |
| socio | κοινωνώ, ενώνω |
| solus | μόνος |
| somnus | ύπνος |
| sonus | θόρυβος, ήχος |
| speculator | ανιχνευτής, κατάσκοπος |
| speculum | καθρέφτης, μτγν. αποκάλυψη, ιατρ. ενδοσκόπιο |
| spiritus | πνεύμα, αναπνοή |
| stabilitas | σταθερότητα |
| statim | αμέσως |
| stella | άστρο |
| stupidus -a -um, | χαζός |
| suavis | γλυκομίλητος |
| sum | είμαι |
| summa | κορυφή |
| syllabus | σύνοψη, περιληπτική παρουσίαση θεμάτων (νεολτν) |
| T | |
| tandem | τελικά |
| tantum | μόνο |
| tantus | τόσος |
| tardus | αργός |
| temperatura | μείγμα |
| tempus (γεν. temporis) | χρόνος |
| terminus | όριο, τέλος, τέρμα |
| terra | γη |
| testa | κεραμίδι για έλεγχο γνησιότητας χρυσού (εξ ου τεστ) |
| testiculum | όρχις |
| testimonium | μαρτυρία (όταν ορκίζονταν άγγιζαν τους όρχεις-testi) |
| textus | υφή |
| totus | ολόκληρος |
| tractatus | διαχείριση |
| trans | διαμέσου, δια |
| transporto | μεταφέρω |
| tribunal | εξέδρα |
| tribus | φυλή |
| triplex | τριπλός |
| trivius | σημείο συνάντησης 3 δρόμων, ασήμαντη θεότητα |
| tu | εσύ |
| tutor | προστάτης, επιτηρητής |
| U | |
| universus | σύμπαν |
| unus | ένας |
| urbanus | αστικός |
| urbs (γεν. urbis) | πόλη |
| utilis | χρήσιμος |
| V | |
| vacatio (γεν. vocationis) | απαλλαγή από υπηρεσία |
| vacuus | άδειος |
| vagina | θηκάρι, μτφ. κόλπος γυναικείος |
| vapor | ατμός |
| ventura | καλοτυχία |
| ventus | άνεμος |
| verbum | λέξη |
| veritas | αλήθεια |
| versus | στίχος, γραμμή, έναντι |
| vertex | στρόβιλος |
| vertigo | στροβιλισμός, ίλιγγος |
| verus | πραγματικός, αληθινός |
| vice | στη θέση του..., αντί του… |
| victor | νικητής |
| victoria | νίκη |
| vinco (vici, victum) | νικώ |
| vinum | κρασί |
| virgo | παρθένα |
| virtus | αρετή, αξία |
| vita | ζωή |
| vivo | ζω |
| volo | θέλω, επιθυμώ |
| volumen | όγκος |
| vulgaris | κοινός, άξεστος |
| vulpes | αλεπού |
| vultur | όρνεο |
Μανώλης Παπαθανασίου 2008 – 2024
